ZDOBYWCY KARPAT
- Cykl dokumentalny
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
Cykl filmów dokumentalnych prezentujących sylwetki ludzi zasłużonych dla regionu Karpat - odkrywców, badaczy i wielkich miłośników tych gór. (źródło: www.tvp.com.pl)
MARIUSZ ZARUSKI
- Film dokumentalny - fabularyzowany
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Barwny, 23 min
Mariusz Zaruski (1867-1941) to postać niezwykła i frapująca, człowiek wszechstronnie utalentowany i wykształcony, o barwnym i ciekawym życiorysie. Generał, żeglarz, taternik, założyciel TOPR-u, pisarz, malarz, poeta, jeden z pionierów polskiego narciarstwa i żeglarstwa sportowego, pierwszy polski komandor. Urodził się w 1867 roku na Podolu, po śmierci ojca wyjechał wraz z rodziną do Odessy. Tam rozpoczął studia matematyczno-fizyczne. Od dziecka marzył o dalekich podróżach. Jeszcze w czasie studiów zaczął pływać jako zwykły marynarz na rosyjskich statkach handlowych. Dzięki temu poznał Afrykę, Indie, Chiny i Japonię. Po ukończeniu studiów uniwersyteckich podjął naukę w szkole morskiej, gdzie uzyskał patent kapitana żaglowców. Zaczął pływać po morzach północnych, odbył pierwsze wspinaczki na lodowcach za kołem polarnym. Po pięciu latach powrócił do Odessy i ożenił się z Izabelą Kietlińską. Wkrótce państwo Zaruscy postanowili przeprowadzić się do Galicji. Zamieszkali w Krakowie, gdzie Mariusz poświęcił się swojej kolejnej pasji. Wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych i z powodzeniem ukończył wydział malarstwa pod kierunkiem Juliana Fałata. W 1904 roku Zaruscy wyjechali do Zakopanego, wydzierżawili willę Krywań i otworzyli pensjonat. Mariusz Zaruski zaczął wędrować po Tatrach, których piękno od razu go urzekło. W 1907 roku dokonał pierwszego zimowego wejścia na Kozi Wierch. Był to bardzo ważny moment w historii polskiego taternictwa. W 1908 roku ukazał się "Podręcznik narciarstwa według zasad alpejskiej szkoły jazdy na nartach", którego współautorem był Zaruski. Książka ta cieszyła się dużą popularnością - zainteresowanie Tatrami i narciarstwem stale rosło. Niestety, wiele osób wyprawiało się w dzikie wówczas Tatry bez odpowiedniego sprzętu i stroju. Nieostrożni turyści często ulegali wypadkom, Tatry pochłaniały coraz więcej śmiertelnych ofiar. Zaniepokojony tym Zaruski założył w 1909 roku Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, na którego czele stanął. Wraz z wybuchem I wojny światowej w 1914 roku ruszył do boju z kompanią strzelców podhalańskich. W 1917 roku Zakopane zrzuciło jarzmo austriackiej niewoli. W 1919 roku Mariusz Zaruski znowu stanął do walki - z bolszewikami. Potem został mianowany adiutantem prezydenta Rzeczpospolitej. Nadal chętnie odwiedzał Zakopane i wędrował po Tatrach. W 1926 roku został przeniesiony w stan spoczynku, rok później objął stanowisko starosty morskiego w Wejherowie. Wrócił do swej dawnej miłości - morza i żeglarstwa. W latach 1934-39 pływał jako kapitan na jachcie "Zawisza Czarny". W 1939 roku aresztowany przez władze sowieckie, zmarł w więzieniu. W filmie wykorzystano bogatą ikonografię, interesujące materiały archiwalne oraz fragmenty wspomnień i wierszy Mariusza Zaruskiego.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariusz
- Lektor
- Zdjęcia
- Kostiumy
- Współpraca kostiumograficzna
- Dźwięk
- Montaż
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
- Obsada aktorskaJan Tybor
JAN GWALBERT PAWLIKOWSKI
- Film dokumentalny - fabularyzowany
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Barwny, 24 min
Sylwetka jednego z pionierów taternictwa, miłośnika i znawcy polskich gór, rzecznika ochrony przyrody, obrońcy podhalańskich tradycji i folkloru. Jan Gwalbert Pawlikowski jako młody chłopak wsławił się zdobywaniem tatrzańskich szczytów - jako pierwszy, wraz z przewodnikiem Maciejem Sieczką, wszedł na szczyt Mnicha. Szybko pogarszający się wzrok uniemożliwił mu kontynuowanie pionierskich wypraw. Pawlikowski całym sercem zaangażował się w działalność Towarzystwa Tatrzańskiego. Jego rozprawa z 1913 roku "Kultura a natura" stworzyła podstawy dla działalności ruchu ochrony przyrody w Polsce. Był tez autorem tekstu pierwszej ustawy o ochronie przyrody uchwalonej przez sejm II Rzeczpospolitej w 1934 roku. Rodzina Pawlikowskich mieszkała w zbudowanym według projektu Stanisława Witkiewicza "Domu Pod Jedlami". Wszyscy jej członkowie byli miłośnikami Podhala i angażowali się w sprawy kluczowe dla swego regionu. W setną rocznicę zbudowania "Domu Pod Jedlami" z całego świata zjechali się potomkowie Jana Gwalberta Pawlikowskiego. Autorzy filmu rozmawiali z uczestnikami tego rodzinnego zjazdu. [TVP]
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariusz
- Zdjęcia
- Dekoracja wnętrz
- Kostiumy
- Współpraca kostiumograficzna
- Dźwięk
- Montaż
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
- Bohater
- Obsada aktorska
TYTUS CHAŁUBIŃSKI
- Film dokumentalny - fabularyzowany
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Barwny, 20 min
Film prezentuje sylwetkę Tytusa Chałubińskiego - lekarza, miłośnika przyrody i jednego
z pierwszych badaczy przyrody tatrzańskiej.
Tytus Chałubiński był popularyzatorem Zakopanego. Przyczynił się do rozwoju tej miejscowości, jego staraniem
Zakopane zyskało status kurortu klimatycznego. Był przyjacielem i opiekunem górali, w czasie wypraw w Tatry
towarzyszyli mu jako przewodnicy. Propagował turystykę tatrzańską, jego zasługą było wyszkolenie doskonałych
przewodników tatrzańskich.
W filmie wykorzystano muzykę góralską w wykonaniu: Jana Karpiela Bułecki, Stanisława Michałczaka, Jana
Zatorskiego oraz "Allegretto" z "Albumu Tatrzańskiego" Ignacego Jana Paderewskiego w wykonaniu Karola
Radziwonowicza. [TVP]
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariusz
- Lektor
- Zdjęcia
- Dekoracja wnętrz
- Kostiumy
- Współpraca kostiumograficzna
- Dźwięk
- Montaż
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
- Obsada aktorska
JERZY ŻUŁAWSKI
- Film dokumentalny - fabularyzowany
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Gatunek:Film o sztuce, Film biograficzny
- Barwny, 22 min
Sylwetka Jerzego Żuławskiego (1874-1915), żołnierza Legionów Polskich, współredaktora pisma "Do broni", doktora filozofii, pisarza uważanego za jednego z prekursorów polskiej literatury fantastycznej i wielkiego miłośnika Tatr. Jego najbardziej znanym dziełem jest trylogia: "Na srebrnym globie", "Zwycięzca" i "Stara Ziemia", w której połączył fantastykę naukową z antyutopijną wizją rozwoju cywilizacyjnego. Powieść "Na srebrnym globie" przeniósł na ekran Andrzej Żuławski. Oprócz nowatorskiej prozy,Jerzy Żuławski pisał poezje, dramaty alegoryczne, eseje i nowele, przekładał na język polski wiersze francuskich symbolistów. Jego trzej synowie, Juliusz, Marek i Wawrzyniec, wychowali się w Zakopanem, gdzie pisarz mieszkał wraz z żoną, Kazimierą, w willi Łada. W domu tym częstymi gośćmi byli Kazimierz Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff, Stanisław Ignacy Witkiewicz i Tadeusz Boy-Żeleński. Jerzy Żuławski był wielkim miłośnikiem, badaczem i znawcą Tatr, przecierał nieznane dotąd szlaki i zdobywał szczyty, współtworzył tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. Miłością do gór "zaraził" swych trzech synów. Najstarszy z nich, Marek, taternik i malarz, jako pierwszy wspiął się kominem Galerii Gankowej. Najmłodszy, Wawrzyniec, kompozytor i krytyk muzyczny, był taternikiem i alpinistą o światowej renomie. Zginął w Alpach zasypany przez lawinę na północnych stokach Mont Blanc du Tacul, uczestnicząc w akcji ratunkowej. W filmie wystąpi trzeci z braci, Juliusz, który również przemierzał Tatry wzdłuż i wszerz. Opowie o swoim rodzinnym domu, goszczących w nich ludziach i ojcu.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariusz
- Lektor
- Zdjęcia
- Dekoracja wnętrz
- Kostiumy
- Współpraca kostiumograficzna
- Dźwięk
- Montaż
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
- Obsada aktorskaPiotr Konopka
- Bohater
WALERY ELJASZ-RADZIKOWSKI
- Film dokumentalny - fabularyzowany
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Barwny, 20 min
Sylwetka Walerego Eliasza Radzikowskiego (1841-1905), wielkiego miłośnika Tatr, malarza górskich pejzaży, scen rodzajowych, historycznych, obrazów o tematyce religijnej, autora ilustracji do poematów Antoniego Malczewskiego ("Maria") i Wincentego Pola. Radzikowski był jednym z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego i współorganizatorem Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. W 1870 roku wydał "Ilustrowany przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic", w latach 1879-1905 ukazało się jego czterotomowe dzieło "Ubiory w Polsce i u sąsiadów". Był jednym z pionierów taternictwa, całym sercem związanym z Zakopanem i górami, wielkim miłośnikiem folkloru i góralskiej kultury.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariusz
- Lektor
- Zdjęcia
- Dekoracja wnętrz
- Kostiumy
- Współpraca kostiumograficzna
- Dźwięk
- Montaż
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
- Obsada aktorskaWacław PolakiewiczWalery Eljasz-Radzikowski
- BohaterWalery Eljasz-Radzikowski
ZOFIA I WITOLD PARYSCY
- Film dokumentalny
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Barwny, 20 min
Na Kozińcu, tuż przy bramie posesji "Domu pod Jedlami", stoi niewielki drewniany dom, w którym niegdyś mieściła się stajnia i wozownia. Od kilkudziesięciu lat mieszkają w nim Zofia i Witold Paryscy, pionierzy polskiego taternictwa, wielcy miłośnicy i propagatorzy zakopiańskiej kultury. Zofia po raz pierwszy przyjechała w Tatry w 1921 roku. Ta podróż była nagrodą za zdanie matury. Góry oczarowały dziewczynę do tego stopnia, że postanowiła związać z nimi całe swoje życie. Powoli z turystki stawała się taterniczką. Wybierała coraz to trudniejsze drogi wspinaczkowe, wędrowała po górach ze znanymi taternikami - Wawrzyńcem Żuławskim, Stanisławem Grońskim, braćmi Bernadzikiewiczami, Tadeuszem Pawłowskim. Pewnego dnia na drodze z Morskiego Oka do Czarnego Stawu spotkała Witolda Paryskiego, swego przyszłego męża. Witold Paryski urodził się w Ameryce, w rodzinie polskich emigrantów. Jego ojciec prowadził w Pittsburgu polską księgarnię. Ulubioną książką małego Witolda był album o Tatrach. Po pierwszej wojnie światowej rodzina Paryskich wróciła do Polski. Zamieszkali w Zakopanem. Witold od razu pokochał góry, zaczął je przemierzać wzdłuż i wszerz. Zbierał nazwy geograficzne i ludowe, sporządzał mapy. Jego opracowania do dziś uważane są za jedne z najlepszych. Należał do TOPR-u, wraz z żoną prowadził szkółkę turystyki i taternictwa. Wspólnie napisali monumentalne dzieło - "Encyklopedię tatrzańską". Zofia Paryska interesowała się botaniką. Jej "Atlas Roślin Tatrzańskich" miał dotąd sześć wydań, napisała też wiele prac z dziedziny ochrony przyrody, etnografii i turystyki. [TVP]
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Lektor
- Zdjęcia
- Dźwięk
- Montaż
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
JÓZEF STOLARCZYK
- Film dokumentalny - fabularyzowany
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Barwny, 20 min
Sylwetka księdza Józefa Stolarczyka (1816-93), pierwszego proboszcza parafii zakopiańskiej, duchownego i taternika. Nie tylko krzewił chrześcijaństwo wśród miejscowych górali, ale także wychował cały zastęp przewodników góralskich, jeszcze zanim oficjalnie zaczęło działać Towarzystwo Tatrzańskie. Był autorytetem w sprawach Tatr i ich mieszkańców. Fabularyzowana opowieść bogato ilustrowana materiałami ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego. [TVP]
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Współpraca reżyserska
- Scenariusz
- Lektor
- Zdjęcia
- Kostiumy
- Współpraca kostiumograficzna
- Dźwięk
- Montaż
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
- Obsada aktorskaStanisław Szyszkaksiądz Józef Stolarczyk
STANISŁAW STASZIC
- Film dokumentalny - fabularyzowany
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Barwny, 15 min
Film prezentuje jednego z pierwszych zdobywców szczytów Tatrzańskich - Stanisława Staszica.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariusz
- Lektor
- Zdjęcia
- Kostiumy
- Współpraca kostiumograficzna
- Dźwięk
- Montaż
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
- Obsada aktorska
MACIEJ GĄSIENICA-SIECZKA
- Film dokumentalny - fabularyzowany
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1998
- Barwny, 20 min
Film prezentuje sylwetkę Macieja Gąsienicy - Sieczki, jednego z najsłynniejszych przewodników tatrzańskich w drugiej połowie XIX wieku. Znany był z wysokich umiejętności techniki wspinaczkowej, dobrej kondycji i umiejętności przywódczych.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariusz
- Lektor
- Zdjęcia
- Kostiumy
- Współpraca kostiumograficzna
- Dźwięk
- Montaż
- Konsultacja
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaProgram 1, Telewizja Edukacyjna
- Obsada aktorskaMaciej Gąsienica SieczkaJoanna MilejJan Gąsienica Roj jr.