KONTRAKT

• Film fabularny - telewizyjny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1980
• Premiera:
  1980. 11. 17
• Gatunek:
  Film obyczajowy
• Barwny, 3085 m, 108 min
  
  Lokacje: m.in. Warszawa (USC na Starym Mieście, hotel "Victoria", Pomnik Nike), Konstancin-Jeziorna (Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przy ul. Piłsudskiego 54).

Adam jest ordynatorem jednej ze stołecznych klinik. Wzięty lekarz łączy sukcesy zawodowe z ogromnymi dochodami osiąganymi z "kopertówek". Adam wraz ze swą drugą żoną Dorotą mieszkają w luksusowej willi w jednej z podwarszawskich miejscowości.
Trwają przygotowania do mającego się odbyć ślubu syna Adama - Piotra i Lilki, córki wojewódzkiego dygnitarza. Młodzi odrzucają perspektywę załatwienia przez ojca natychmiastowego przydziału mieszkania i wygodnego urządzenia się w życiu. Adam żąda ślubu kościelnego, zaś ojciec Lilki nie przywiązuje do tej ceremonii żadnej wagi.
Weselna uroczystość gromadzi tłumy gości. Z Anglii przybywa egzaltowana ciotka pana młodego, Penelopa wraz z córką Patrycją, buntującą się przeciwko konwenansom narzucanym jej przez matkę. Na uroczystość przybywa również pierwsza żona Adama, Maria. Mimo nalegań Doroty by została, odmawia udziału w weselnym przyjęciu. Ślub cywilny odbywa się pośpiesznie, młodzi traktują go jedynie jako kontrakt pieczętujący od dawna trwający związek.
Następnego dnia odbywa się ślub kościelny. Zamiast sakramentalnego "tak" pada gromkie "nie", a Lilka ucieka od ołtarza.
Adam i Dorota czynią wszystko, by zatuszować skandal. Weselny orszak podąża do domu na biesiadę. Piotr daremnie szukający Lilki, zrozpaczony upija się i barykaduje w swoim pokoju.
Na dole zaś trwa coraz huczniejsza zabawa. Młodzi przenoszą się do sauny. Patrycja zwabia do łazienki przypadkowo poznanego chłopca. Adam i Penelopa spotykają się w gabinecie na małe "tete a tete". Penelopa znajduje na półce kopertę - jest przekonana o odkryciu listu miłosnego. Z koperty wysypują się jednak... banknoty tysiączłotowe.
Egzaltowana pani Olga odkrywa brak w torebce dolarów. Inni goście również oznajmiają o zaginięciu drobiazgów. Sytuacja staje się napięta, jedni proponują powiadomienie milicji, inni - rewizję osobistą. Dorota czyni wszystko, by przywrócić spokój.
Tymczasem Adam wiedzie długi dyskurs z ojcem Lilki, niezwykle obrotnym "menadżerem" szczebla wojewódzkiego. Obiecują sobie wzajemne usługi, a także - jeśli "dzieci się dogadają" - wspólny wysiłek, by zapewnić im dostatnią egzystencję... Patronuje temu przyjaciel Adama, tajemniczy "człowiek, który wszystko może", przybyły na wesele ze swym sekretarzem. Wkrótce wyjaśnia się sprawa zaginionych pieniędzy. Służąca odkrywa torebkę Penelopy pełną precjozów - bogatą ciotkę można rozgrzeszyć jako kleptomankę.
Goście wyruszają na kulig. Dorota żegna ich przed bramą. Nagle zauważa Lilkę w ślubnym stroju. W ciszy podążają do lasu. "Czy chcesz porozmawiać?" - pyta Dorota. "Wolę pomilczeć" - pada odpowiedź... Powracających z kuligu gości zaskakuje widok wozu strażackiego, milicji i karetki pogotowia. Pożar został już ugaszony. Jego sprawca, Piotr, wygłasza gwałtowne oskarżenie ojca i jego systemu wartości symbolizowanego przez krąg wpływowych znajomych i dostatek materialny. Adam chcąc zatuszować skandal skłania lekarza, by odwiózł syna do zakładu dla psychicznie chorych - "wariackie papiery" mają posłużyć jako alibi.
Piotr i Lilka odjeżdżają karetką. Następnego dnia do szpitala przybywa Dorota, serdeczna i troskliwa. Znów wraz z Lilką w milczeniu błądzą po lesie. Na drodze napotykają nieruchomo stojącego jelenia. Wśród absolutnej ciszy spoglądają w jego szeroko rozwarte źrenice...

Krzysztof Zanussi kręcił "Kontrakt" u schyłku okresu propagandy sukcesu. Sięgnął po świetnie wpisany w naszą tradycję literacką motyw wesela, by w jednym miejscu zgromadzić postaci sprawujące władzę i rząd dusz, choć raczej te z niższych szczebli peerelowskich hierarchii Dokonuje gorzkiej, nieco zabarwionej kpiną oceny, pokazując moralne bankructwo tzw. elit. Zarazem też pokazuje trochę bezradną i dziecinną próbę buntu przeciw postawom trudnym już do zaakceptowania przez młodych. Próbę tę - zgodnie z realiami ówczesnej Polski - skazuje na niepowodzenie.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Varia

pokaż

Nagrody

schowaj

• 1980
  Wenecja (MFF)-wyróżnienie UNICEF
• 1980
  Wenecja (MFF)-wyróżnienie OCIC (Katolickie Biuro Filmowe)
• 1981
  Koszalin (Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film")-Nagroda za rolę męską
  Krzysztof Kolberger