CONSTANS

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1980
• Premiera:
  1980. 09. 19
• Gatunek:
  Film psychologiczny, Film obyczajowy
• Barwny, 2597 m, 91 min
  
  Lokacje: m.in. Łódź (przejście podziemne przy Dworcu Łódź-Fabryczna, ul. Narutowicza przy placu Dąbrowskiego), Zakopane (Cmentarz na Pęksowym Brzysku), Warszawa (dworzec Warszawa Centralna, lotnisko Okęcie), Tatry, Indie, Himalaje.

Po ukończeniu technikum elektrycznego Witold odbywa służbę wojskową. Bierze udział w wysokogórskiej wspinaczce. W schronisku jeden z taterników z uznaniem wspomina jego ojca, który przed paru laty poniósł tragiczną śmierć w górach, wręcza mu też swą wizytówkę. Dzięki niej Witek po wyjściu z wojska otrzymuje atrakcyjną posadę w przedsiębiorstwie organizacji wystaw. Wkrótce wraz z całą ekipą wyjeżdża służbowo do Indii. Tam stwierdza, że jego szef, Mariusz, dopuszcza się machinacji w rozliczeniach dewizowych. W czasie wolnym od pracy Witek poznaje folklor, obyczaje, kulturę indyjską.
Po powrocie do kraju Witek rozmawia z kolegami, usiłuje zrozumieć powody przymykania oczu na nieczyste interesy Mariusza. Wskutek nagłej choroby matki, Witold udaje się do prowincjonalnego miasteczka, gdzie w szpitalu zastaje ją na łóżku ustawionym, z braku miejsc, w korytarzu. Jego interwencja w tej sprawie pozostaje bez rezultatu. Od pielęgniarki Grażyny dowiaduje się, że należało dać łapówkę. Matka tymczasem, świadoma, że nie ma dla niej ratunku, postanawia powrócić do domu. Wkrótce umiera.
Dzięki koledze z wojska, Stefanowi, Witold otrząsa się po stracie matki. Obaj udają się do Zakopanego na obóz kondycyjny przed planowaną wyprawą w Himalaje. Witold jednak zostaje stamtąd odwołany do pracy, gdyż firma ponownie wysyła go służbowo za granicę. Znów jest świadkiem nielegalnych transakcji Mariusza, namawiającego go w dodatku do współudziału w tym procederze. Witold kategorycznie odrzuca ofertę. Z zemsty koledze urządzają mu w hotelu "kocówę".
W kraju Witold bezskutecznie usiłuje przemówić im do sumienia. Mariusz zaś nadal namawia go do udziału w swych kombinacjach. Napotykając na zdecydowany sprzeciw Witolda, poleca mu wykonanie robót w prywatnym domu wpływowej osobistości. Narażając się na skreślenie z listy osób wysyłanych do Kanady, Witold odmawia i zapowiada złożenie odwołania do Rady Zakładowej. Mariusz cynicznie lekceważy jego oświadczenie, a koledzy w dalszym ciągu odmawiają Witoldowi poparcia. Ktoś w szatni wyciąga mu z ubrania dwieście dolarów.
Przed wyruszeniem w Himalaje Witold i Stefan prowadzą forsowne treningi kondycyjne. Złożona z przedstawicieli dyrekcji zakładu oraz czynników społecznych, komisja odrzuca pretensje Witolda, choć zarazem zmienia decyzję w sprawie jego wyjazdu do Kanady; on jednak odmawia i prosi o urlop na planowaną przez siebie wyprawę w Himalaje. Mariusz wyraża zgodę, lecz i ten wyjazd do skutku nie dochodzi. Witold zostaje zatrzymany na lotnisku. Celnik znajduje w jego bagażu niezadeklarowaną kwotę dwustu dolarów...
Witold traci posadę. Nie opuszcza go tylko - przybyła do Warszawy na praktykę - Grażyna. Witold zarabia na życie myjąc okna w wieżowcach, to znów stercząc na wysoko zawieszonych rusztowaniach przy remontach starych budynków. Jako wolny słuchacz uczestniczy w wykładach z matematyki na politechnice. Profesor dostrzega jego uzdolnienia matematyczne i zachęca do podjęcia regularnych studiów, ale w zaistniałej sytuacji Witold sceptycznie ocenia swoje szansę. Kiedy któregoś dnia obtłukuje na rusztowaniu kruszącą się elewację, małe dziecko w pogoni za piłką trafia pod spadające odłamki gruzu. Rozlega się krzyk dziecka oraz rozpaczliwy krzyk Witolda.

Film, wspaniale przyjęty przez krytyków, którzy doszukiwali się w nim swoistej kontynuacji "Iluminacji". "W reżyserii nie ma śladów liryzmu ani afektacji, prosty, surowy styl, służący celnemu zarysowaniu postaci i wydarzeń. (...) Obraz społeczeństwa (nie tylko polskiego) nazbyt łatwo usprawiedliwiającego egoizm (...) Wyobrażasz sobie, że świat zmieni się, jeśli znajdzie się jeden sprawiedliwy - mówi przyjazny Witoldowi człowiek. Witold tak uważa i myli się. Ale z tego błędu Zanussi stworzył najpiękniejszy ze swych filmów." - pisano w jednej z recenzji.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Varia

pokaż

Nagrody

schowaj

• 1980
  Cannes (Międzynarodowy Festiwal Filmowy)-Nagroda Jury
• 1980
  Cannes (Międzynarodowy Festiwal Filmowy)-Nagroda Jury Ekumenicznego
• 1980
  Gdańsk (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych)-Nagroda Specjalna Jury
  przyznając tę nagrodę jury wyraziło ubolewanie, że telewizyjny film "Kontrakt" tegoż autora nie został włączony do konkursu. Sztuka filmowa w Polsce stanowi integralną całość i jej dokonaia winny być doceniane niezaleznie od tego jaka instytucja występuje w roli producenta.
• 1980
  Koszalin (Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film")-Nagroda za rolę męską
  w wyniku plebiscytu publiczności
  Tadeusz Bradecki
• 1981
  Kartagena (MFF)-nagroda za scenariusz
  Krzysztof Zanussi
• 1981
  Panama (MFF)-Wielka Nagroda

Patrz także:

schowaj

• 2009
  REWIZYTA
  Film fabularny / Krzysztof Zanussi