TESS

• Film fabularny
• Produkcja:
  Wielka Brytania, Francja
• Rok produkcji:
  1979
• Gatunek:
  Melodramat
• Barwny, 164 min

Niemal dwa lata zajęła Romanowi Polańskiemu praca nad ekranizacją wiktoriańskiej powieści Thomasa Hardy'ego z 1891 r. Nie był to czas stracony, czego dowodem chociażby nagrody, jakie przyznano jego dziełu:" Cezary '80 dla najlepszego filmu francuskiego, za reżyserię i zdjęcia oraz Oscary za scenografię, zdjęcia i kostiumy, a ponadto nominacje do tej nagrody w kategorii najlepszy film i najlepsza muzyka.
O przeniesieniu "Tess d'Urberville" na ekran reżyser myślał od dawna, ale zasadniczą przeszkodą w realizacji tego zamysłu było, jak twierdził, znalezienie odpowiedniej aktorki do roli głównej. W 1975 r. przypadkowo zetknął się w Monachium z Nastassią Kinski, zrobił o niej reportaż dla pisma "Vogue" i podpisał kontrakt. Wysłał 15- letnią wówczas dziewczynę do USA, aby nauczyła się angielskiego. Jeszcze na długo przed premierą "Tess" plotkarska prasa rozpisywała się na temat romansu reżysera z młodziutką kandydatką na gwiazdę. Wkrótce jednak Nastassia Kinski udowodniła, że naprawdę potrafi grać. W filmie nie przyćmiewa partnerów ani tła akcji, a mimo to sprawia, że dopiero w jej obecności wszystko nabiera sensu.
W sfinansowaniu drogiego jak na tamte lata, bo kosztującego ponad 40 mln franków, filmu pomogli Polańskiemu przyjaciele: Francis Ford Coppola i George Lucas. Choć akcja "Tess" kończy się w Anglii, zdjęcia kręcono we Francji: w Bretanii, Normandii i regionie paryskim. Zmarłego w ich trakcie, w październiku 1978 r., operatora Geoffreya Unswortha zastąpił równie znakomity Ghislain Cloquet. Zrealizowana z ogromną starannością i szacunkiem dla literackiego oryginału, wyciszona i pełna liryzmu "Tess" wydobywa z powieści uniwersalny temat miłości i tolerancji, ale też roli przypadku w kształtowaniu ludzkich losów. "Trzykrotnie podejmuje Tess próbę wyrwania się swemu losowi i trzykrotnie nie udaje się jej odwrócić wyroków przeznaczenia - pisali krytycy. - Los jej musi się dopełnić, bo taka jest logika stosunków społecznych epoki. I Polański bezbłędnie wyczuł tę współzależność społecznej i psychologicznej warstwy powieści Hardy'ego. Zrozumiał, że dramat Tess będzie przekonywający i czytelny jedynie na wiarygodnym i bardzo rozbudowanym tle obyczajowym".
Kiedy ubogi wiejski woźnica angielski John Durbeyfield dowiaduje się, że być może jest potomkiem bogatej rodziny d'Urberville, zmusza najstarszą córkę, 16-letnią Tess, by udała się do pałacu rzekomych krewnych. Uroda dziewczyny zwraca uwagę Aleca Stoke-d'Urberville, którego ojciec w rzeczywistości kupił nazwisko wraz z majątkiem. Alec uwodzi dziewczynę, która przerażona ucieka do domu. Jesienią rodzi dziecko, ale niemowlę umiera bez chrztu i Tess sama grzebie je na cmentarzu.
W poszukiwaniu pracy dziewczyna trafia na farmę mleczną, gdzie zakochuje się w niej Angel Clare, młody idealista z surowej rodziny pastorskiej. Proponuje Tess małżeństwo, na które bardzo niechętnie przystają wreszcie jego rodzice. Wbrew radom matki dziewczyna na próżno stara się wyznać ukochanemu swój "grzech". Wyjawia mu wszystko dopiero w noc poślubną. Wstrząśnięty faktem, że jego wyidealizowany obraz młodej małżonki legł w gruzach, Angel opuszcza Tess i wyjeżdża do Brazylii.
Rodzina Durbeyfieldów popada w coraz większą nędzę, traci dach nad głową. Niespodziewanie Tess spotyka w mieście Aleca d'Urberville. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Nagrody

schowaj

• 1980
  Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Los Angeles (LAFCA)
  nagroda w kategorii: najlepszy reżyser
  Roman Polański
• 1981
  Złoty Glob (Nagroda Stowarzyszenia Prasy Zagranicznej w Hollywood)
  nominacja w kategorii: najlepszy reżyser
  Roman Polański
• 1980
  Oscar (Nagroda Amerykańskiej Akademii Sztuki Filmowej)
  w kategorii: najlepsze zdjęcia
  Geoffrey Unsworth
  Ghislain Cloquet
• 1980
  Oscar (Nagroda Amerykańskiej Akademii Sztuki Filmowej)
  w kategorii: najlepsza scenografia
  Pierre Guffroy
  Jack Stevens
• 1980
  Oscar (Nagroda Amerykańskiej Akademii Sztuki Filmowej)
  w kategorii: najlepsze kostiumy
  Anthony Powell
• 1981
  Oscar (Nagroda Amerykańskiej Akademii Sztuki Filmowej)
  nominacja w kategorii: najlepszy reżyser
  Roman Polański
• 1981
  BAFTA (Nagroda Brytyjskiej Akademii Sztuki Filmowej)
  w kategorii: najlepsze zdjęcia
  Geoffrey Unsworth
  Ghislain Cloquet