KAMIENNE TABLICE

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1983
• Premiera:
  1984. 10. 22
• Gatunek:
  Film obyczajowy, Melodramat
• Barwny, 3878. 135 min
  
  Lokacje: Łódź (dworzec PKP Łódź Kaliska), Indie (New Delhi i Delhi - Brama Indii, Czerwony Fort, fort w Agrze).

New Delhi, 1956 rok. Pracownicy ambasady polskiej zbierają się na odprawie u ambasadora. Wśród wielu poruszonych spraw znajduje się przestroga przed zwyczajami hinduskimi: podczas podróży służbowej ambasadora doszło do wypadku samochodowego, którego ofiarą była krowa. Mimo nieprzyjemnych konsekwencji tego incydentu, ambasador prosi, by nie informować o tym centrali. Radca kulturalny ambasady, poeta Jan Tokarski, spędza większość swego wolnego czasu w towarzystwie australijskiej lekarki Margit Ward, delegowanej do Indii przez ONZ. Ich związek staje się coraz bardziej zażyły, choć dziewczyna unika odpowiedzi na deklarowane przez niego uczucia. Przecież Jan jest od 15 lat żonaty, ma dwoje dzieci, ona zaś pragnie pozostać wierna swemu narzeczonemu, który zginął z rąk Japończyków w 1943 roku. Uciekając przed miłością Jana Margit wyjeżdża do Agry, gdzie pracuje. W Agrze organizowany jest kongres poświęcony twórczości Rabindranatha Tagore. Jan jedzie tam jednak głównie z uwagi na możliwość spotkania z Margit. Lekarka znów broni się przed spełnieniem ich miłości - nie wierzy we wzajemność Jana, ale darzy go coraz mocniejszym uczuciem. Po powrocie do Delhi Jan dowiaduje się, że ambasador, nie bacząc na skomplikowaną sytuację rodzinną Kriszana, kierowcy odpowiedzialnego za wypadek, poleca zwolnić go z pracy. Napływające z kraju wiadomości budzą niepokój wśród pracowników ambasady. Sprzeczne informacje są różnie interpretowane - dla jednych to rozgrywka polityczna na wysokim szczeblu, dla innych - zapowiedź głębokich zmian. Wśród gazet otrzymywanych z kraju Jan znajduje list od przyjaciela, który powiadamia go o rzeczywistych nastrojach społecznych. W poecie budzi się niepokój o żonę i dzieci, mieszkające w Poznaniu. W rozmowie z Tokarskim ambasador wypytuje o wieści z kraju, stanowczo zaprzecza informacjom o jakiejkolwiek "odwilży". Prosi Jana o rozmowę zo zwolnionym kierowcą. Zapytany o powody swego odejścia Kriszan wyznaje, że w chwili wypadku za kierownicą samochodu siedział sam ambasador. Jeden z radców ambasady, Fedunowicz, sugeruje poecie, szybki powrót do kraju, prosi go o pomoc w zakupie whisky w sklepie bezcłowym - handel tak zdobytym alkoholem przynosi spore zyski. Rozmowę przerywa telefon od służącego Jana: przyjechała Margit. Jeszcze tej samej nocy dochodzi do spełnienia ich miłości. Obawiający się rozgłosu w sprawie wypadku ambasador po raz kolejny nalega, by Jan rozmówił się z Kriszanem. Tokarski odnajduje kierowcę w cyrku, gdzie ten - pełen rezygnacji - pracuje jako motocyklista w beczce śmierci. Rozmowa z nim przynosi kilka nowych szczegółów: ambasador polecił mu złożyć fałszywe zeznania. Wkrótce potem Kriszan ginie w wypadku motocyklowym, być może było to samobójstwo... Francuski dziennikarz Nagar, korespondent AFP w Indiach, powiadamia Jana o sytuacji w Polsce zanim serwis agencyjny został oficjalnie opublikowany. Tokarski zanosi wiadomość o usunięciu Bermana i początkach "odwilży" swoim kolegom z ambasady. Fedunowicz stanowczo odcina się od postępujących przemian, zaś Judyta, oddana Janowi sekretarka ambasadora, ostrzega poetę przed szczerością w formułowaniu sądów na temat obecnej sytuacji w kraju. Od pewnego czasu Jan usiłuje skontaktować się z Margit, w końcu decyduje się na wyjazd do Agry. Okazuje się, że lekarkę zatrzymały nie tylko obowiązki, ale i przeświadczenie, że będzie miała z Janem dziecko. Mimo że rokowania okazały się fałszywe, ten fakt jeszcze bardziej zbliża kochanków. Decydują się na zostanie razem, ona gotowa jest nawet pojechać za nim do Polski. Rozmowę przerywa wiadomość o wydarzeniach w Poznaniu. Jan udaje się do Nagara, gdzie otrzymuje pełny serwis informacji. U korespondenta spotyka również znajomych Węgrów, równie jak on zaniepokojonych sytuacją polityczną w Europie. Mimo troski o mieszkającą w Poznaniu rodzinę, Tokarski w rozmowie z Margit raz jeszcze potwierdza decyzję o rozstaniu z żoną. Na kolejnej odprawie ambasador przedstawia wypadki poznańskie jako wynik imperialistycznej propagandy, zaleca też ograniczenie kontaktów międzynarodowych. Informacje o uspokojeniu w kraju zaprzeczają wiadomościom radiowym i publikacjom prasowym. Szyfrant ambasady wyznaje w rozmowie z Janem, że ambasador polecił utajnić informacje o VII Plenum KC PZPR. Gdy Tokarski usiłuje to wyjaśnić, zaniepokojony ambasador oskarża go o działalność antypaństwową, czego wyrazem ma być opublikowany w miejscowej prasie wiersz o Poznaniu. Wkrótce też Jan dowiaduje się, że jego korespondencja do kraju jest cenzurowana przez Fedunowicza. Za namową radcy Jan i Margit oglądają kronikę filmową o wydarzeniach w Europie. Obrazy z Polski i Węgier wywołują w poecie szok. Kilkakrotnie ogląda kronikę. Wieczorem dochodzi do decydującej rozmowy z Margit. Tokarski nie potrafi określić swego stanowiska wobec nowej sytuacji politycznej w kraju, odrzuca jednak propozycję emigracji. Margit przeczuwa szybki koniec ich związku. W rozwiązaniu wątpliwości Jana nie pomaga nawet krótki urlop, który kochankowie spędzają razem. Margit jest coraz bardziej zmęczona czekaniem na jego decyzję dotyczącą wspólnej przyszłości, on świadomie unika tego tematu. Wezwanie do ambasady przerywa wakacje. W swoim domu Jan zastaje bałagan, okazuje się, żo Fedunowicz już powiadomił służbę o odwołaniu Tokarskiego do kraju. Indagowany ambasador przedstawia dowody winy Jana: romans z Margit, dezorganizacja pracy, planowanie ucieczki. Judyta stwierdza, że zarzuty oparto na przechwyconym liście Nagara, w którym dziennikarz gratulował Janowi szybkiego małżeństwa z Margit i decyzji opuszczenia Polski. Na pocieszenie Judyta dodaje, że również ambasador został odwołany, choć jeszcze o tym nie wie. Margit przyjmuje wiadomość o odwołaniu Jana z radością, gotowa jest wyjechać razem z nim. Jan jednak nie chce, nie pragnie również, by lekarka czekała na niego. Margit odchodzi, nie reaguje na jego późniejsze propozycje jeszcze jednego spotkania. Zwraca mu także bukiet, którym Jan usiłuje ją powstrzymać przed wyjazdem z Indii.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj