DUŻE ZWIERZĘ

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2000
• Premiera:
  2000. 08. 25
• Czarno-biały (negatyw: Kodak), dźwięk: Dolby Stereo, 2033 m, 70 min
  
  Okres zdjęciowy: 5-21 października 1999.
  Lokacje: Tymbark, Warszawa (ZOO), Myślenice, Rabka.
  
  W filmie występuje też wielbłąd Rubio z Cyrku "Zalewski".

"Duże zwierzę" - czwarty film w reżyserskim dorobku Jerzego Stuhra był już głośny na długo przed premierą. Stało się tak za sprawą scenariusza. Pierwszą jego wersję (na podstawie opowiadania Kazimierza Orłosia pt. "Wielbłąd") napisał bowiem w roku 1973 sam Krzysztof Kieślowski, noszący się wówczas z zamiarem debiutu fabularnego. Niestety, tekst nie spodobał się peerelowskim decydentom od kultury i musiał powędrować do szuflady. Jakie były jego późniejsze losy, nie wiadomo. Dość powiedzieć, że przed trzema laty odnalazł go w Wiesbaden Janusz Morgenstern. Takiej okazji nie można było zmarnować. Morgenstern, zarezerwowawszy sobie rolę producenta, zaprosił do współpracy Jerzego Stuhra, jednego z ulubionych aktorów Kieślowskiego. Twórca "Tygodnia z życia mężczyzny" nie tylko wziął na swoje barki reżyserię i opracowanie scenariusza (w pierwotnej wersji były tylko dwie sceny z rozpisanym dialogiem), lecz także zagrał głównego bohatera. Realizacja "Dużego zwierzęcia" stała się dla aktora szczególnym doświadczeniem. "Po pierwsze dlatego, że w sensie symbolicznym znów byłem współpracownikiem Krzysztofa, mojego przyjaciela. Dane mi było nadać kształt czemuś, co było jego ideą, jego dążeniem. Po drugie, to był mój pierwszy film poetycki. Zawsze miałem skłonność do realistycznego oglądania świata. Odważyłem się na metaforę, spróbowałem znaleźć w sobie inną wrażliwość" - mówił w jednym z wywiadów.
To jednak nie wszystko. Już w swych poprzednich filmach Stuhr - reżyser dowiódł, jak bliski jest mu temat tolerancji, zrozumienia dla inności i niedoskonałości bliźniego. Typ jego talentu kazał mu wszakże ukazywać ludzkie losy w konkretnym kontekście czasowo-przestrzennym, co z kolei zmuszało do balansowania na granicy doraźnej publicystyki. Dopiero scenariusz Kieślowskiego pozwolił autorowi "Historii miłosnych" na zmianę perspektywy i bardziej uniwersalne potraktowanie problemu. "Stuhr niemodny temat ujął w formę przypowieści, dotykającej za pośrednictwem mikrozdarzeń ponadczasowych prawideł" - pisała po premierze "Dużego zwierzęcia" jedna z recenzentek. Nie wszyscy wszakże podzielali jej zdanie. Film wywołał liczne dyskusje. Jedni chwalili i nagradzali (Nagroda Specjalna na MFF w Karlovych Varach, nagroda publiczności na Lecie Filmowym w Kazimierzu Dolnym, Syrenka Warszawska w kategorii filmu fabularnego), inni zarzucali reżyserowi jałowe powielanie wzorców kina moralnego niepokoju. Jedno wszakże pozostaje bezsporne: "Duże zwierzę" to kolejne niebanalne dokonanie Jerzego Stuhra, jednego z niewielu polskich artystów filmowych, którzy bez oglądania się na mody, konsekwentnie budują na ekranie własną, oryginalną wizję świata.
Rzecz dzieje się w małej górskiej miejscowości. Szanowany obywatel, pracownik Banku pan Sawicki pojawia się pewnego dnia na ulicach miasteczka z wielbłądem. Może zostawił go odjeżdżający cyrk? Może zapomniał? Sawicki wzbudza sensację. Ludzie są w szoku. "Panie Sawicki czemu wielbłąd" - pytają - Jaki w tym sens ?" Sawicki wraz z żoną, przedszkolanką nie potrafią odpowiedzieć. Wiedzą tylko, że coraz bardziej lubią wielbłąda. Pomału jednak społeczność mobilizuje się i rusza do ataku. Urzędy domagają się rejestracji, specjalnego podatku za zwierzaka, do różnych instytucji zaczynają napływać donosy: a to, że rozprasza dzieci w szkole, a to, że zanieczyszcza ulice, a co najważniejsze, że może być nosicielem jakiejś szczególnej odmiany afrykańskiej choroby wenerycznej. Przed domem Sawickich pojawiają się pikiety, oni ze swym wielbłądem czują się coraz bardziej samotni, osaczeni. Sawickiej w przedszkolu odbierają dzieci na żądanie rodziców, Sawickiego nie chcą w orkiestrze dętej, w której gra od lat na klarnecie, architekt protestuje przeciwko kształtom i rozmiarom stajni, którą Sawicki wznosi dla wielbłąda, którego wbrew wszelkiej normalnej logice kochają coraz bardziej. Są też tacy, którzy na wielbłądzie chcą zrobić interes. Fotograf miejscowy chciałby go do zdjęć wynająć, lokalna telewizja widzi wielbłąda w reklamie soku, przedstawiciele Straży Pożarnej bardzo chcieliby go jako fant w loterii, w której będzie do wygrania samochód marki FIAT. Zbliża się bowiem jubileusz miasta i wszyscy przygotowują się do święta. Sawiccy są jednak nieprzekupni, ale i coraz bardziej samotni. Orkiestra ćwiczy nowy utwór, ale już bez Sawickiego, dzieci przygotowują przedstawienie, ale już bez Sawickiej. Pewnego dnia przychodzi list. Sawicki zostaje wezwany na specjalną sesję Rady Miejskiej. Tam w majestacie prawa radni osądzają Sawickiego i jego dziwną miłość. Burmistrz daje mu ostatnią szansę: jeżeli zgodzi się oddać wielbłąda to miasto da fundusze na powstanie Mini-zoo, którego wielbłąd byłby główną atrakcją. Sawicki bez słowa opuszcza sesję. Jest już teraz wrogiem wszystkich...

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Varia

pokaż

Nagrody

schowaj

• 2000
  Karlovy Vary (Międzynarodowy Festiwal Filmowy)-Nagroda Specjalna
• 2000
  Kazimierz Dolny (Lato Filmowe)-nagroda publiczności
  w kategorii: najlepszy film polski
• 2000
  Gdynia (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych)-Nagroda za muzykę
  Abel Korzeniowski
• 2001
  Syrenka Warszawska (nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP)-w kategorii filmu fabularnego
  za rok 2000; nagroda wręczona 7 maja
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepszy film; za rok 2000
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepsza reżyseria; za rok 2000
  Jerzy Stuhr
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepszy scenariusz; za rok 2000
  Krzysztof Kieślowski
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepsze zdjęcia; za rok 2000
  Paweł Edelman
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepsze kostiumy; za rok 2000
  Elżbieta Radke
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepszy montaż; za rok 2000
  Elżbieta Kurkowska
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepszy producent; za rok 2000
  Janusz Morgenstern
  Sławomir Rogowski
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepsza główna rola kobieca; za rok 2000
  Anna Dymna
• 2001
  Orzeł (Polska Nagroda Filmowa)-Nominacja
  w kategorii: najlepsza główna rola męska; za rok 2000
  Jerzy Stuhr
• 2001
  Wiesbaden (Festiwal Filmów z Europy Środkowej i Wschodniej "goEast")-Grand Prix
• 2001
  Rosja (MFF "Złoty Rycerz")-Nagroda Specjalna Jury
  festiwal odbył się w Tambrowie