AKWARIUM, CZYLI SAMOTNOŚĆ SZPIEGA

• Serial fabularny
• Produkcja:
  Polska, Ukraina, Niemcy
• Rok produkcji:
  1995
• Premiera:
  1999. 02. 18
• Barwny (Eastman), 4 odcinki x ok. 50 min

W czasie swej blisko trzydziestoletniej kariery Antoni Krauze zdobył sobie markę wytrawnego twórcy kina psychologicznego, chętnie szukającego inspiracji w literaturze. Już debiutanckie "Monidło" (1970) wg prozy Jana Himilsbacha ujawniło skalę jego talentu. Dzięki skupieniu niemal całej akcji w jednym pokoju młodemu twórcy udało się zachować kameralność literackiego pierwowzoru. Chwalono też "Monidło" za zmysł obserwacji, zjadliwą ironię i satyrę na nieuleczalną ludzką naiwność. Krauze pokazał także, że potrafi dostrzec ukryte możliwości w aktorach pozornie skazanych na role "charakterystyczne". W "Monidle" dał szansę Henrykowi Hunce (wcześniej grywającemu głównie czarne charaktery), który stworzył postać pełną ciepła, delikatności i dobroci. Kolejne utwory reżysera ("Palec boży", "Strach", "Podróż do Arabii", "Prognoza pogody", "Dziewczynka z hotelu Excelsior") ugruntowały jego artystyczny wizerunek. Wnikliwa obserwacja ludzkich czynów i zachowań, poszukiwanie motywacji różnorodnych działań człowieka - oto lejtmotiwy filmów autora "Akwarium". Nie tylko zresztą fabularnych, także dokumentów, które od kilku lat z powodzeniem realizuje ("Czyny czy rozmowy", "Preisner, czyli droga do sukcesu").
"Akwarium" nie odbiega zasadniczo od poetyki poprzednich dokonań Krauzego. To film psychologiczno - szpiegowski, zrealizowany na podstawie głośnej, w znacznej mierze autobiograficznej książki Wiktora Suworowa. Pod tym pseudonimem ukrywa się człowiek, który w wieku 21 lat brał udział w interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Po przeszkoleniu w oddziałach Specnazu i ukończeniu Wojskowej Akademii Dyplomatycznej rozpoczął błyskotliwą karierę oficera operacyjnego radzieckiego wywiadu wojskowego GRU. W 1978 roku wystąpił do władz brytyjskich o azyl polityczny. W ZSRR skazano go zaocznie na karę śmierci. Dziś mieszka z rodziną na Zachodzie pod czujną opieką tamtejszych służb specjalnych. Oprócz "Akwarium" napisał jeszcze kilka książek, m.in. "Żołnierze wolności", "Inside the Soviet Army", "Soviet Military Intelligence", "Specnaz". Kilkakrotnie gościł w Polsce. "Mój film nie jest wielkim widowiskiem. Robiliśmy go skromnymi środkami. To raczej dramat psychologiczny, moralne rozliczenie z systemem. Niewiele ma wspólnego z Jamesem Bondem. Zresztą w książce i w filmie, gdy przyjmuje się agentów do służby, ważny jest m.in. ich wygląd, fakt, że niczym nie przypominają agenta 007" - mówił w jednym z wywiadów Antoni Krauze. Początkowo wydawało się, że sfilmowanie "Akwarium" przez Polaków nie będzie możliwe. Prawa do ekranizacji książki od dawna bowiem były wykupione przez Amerykanów. Pozostaje zagadką, dlaczego przez dziesięć lat nikt za oceanem nie podjął się zaadaptować dzieła Suworowa. Być może, przyzwyczajona do stereotypów kina akcji, nastoletnia publiczność nie zaakceptowałaby wszystkich niuansów i kulturowej odmienności "Akwarium"? Być może, gdy rozpadł się ZSRR, zniknął też odwieczny wróg, z którym przez kilkadziesiąt lat walczyły legiony amerykańskich ekranowych herosów? Hollywoodzcy scenarzyści, by nadążyć za biegiem historii zaczęli szukać innych "wcieleń zła", takich jak choćby międzynarodowy terroryzm czy Saddam Husajn. Filmowe "Akwarium" powstało w dwóch wersjach: kinowej i telewizyjnej. Osią dramaturgiczną obu jest motyw przyjaźni i zdrady. Wersję telewizyjną, bliższą literackiemu oryginałowi, podzielono na cztery odcinki.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Varia

pokaż

Patrz także:

schowaj

• 1995
  AKWARIUM
  Film fabularny / Antoni Krauze