HISTORIA POLSKIEGO FILMU DOKUMENTALNEGO
- Serial dokumentalny
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:2018
Zbiór wykładów cenionych ekspertów, bogato ilustrowany filmowymi przykładami i ciekawostkami, który przekrojowo przedstawia dzieje polskiego filmu niefikcjonalnego. Dwunastoodcinkowy cykl powstał na podstawie dwóch tomów książki profesor Małgorzaty Hendrykowskiej Historia Polskiego Filmu Dokumentalnego. Wykłady, zrealizowane w ramach projektu Akademia Polskiego Filmu są przedstawione przystępnym językiem, ale jednocześnie nie pozbawione głębszej refleksji filmoznawczej, dlatego kierowane są zarówno do laików, jak i do znawców tematu. Kolejne spotkania prowadzą: prof. Małgorzata Hendrykowska, prof. Marek Hendrykowski, prof. Mikołaj Jazon, prof. Wojciech Otto, prof. Jadwiga Hučková, prof. Mirosław Przylipiak oraz prof. Katarzyna Mąka-Malatyńska.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- RealizacjaNatalia Chojna
- Współpraca realizatorska
- Zdjęcia
- Dźwięk
- Montaż
- Produkcja
- Współfinansowanie
HISTORIA TYLKO ZASNĘŁA (1896-1914). WIELKA WOJNA FOTOGRAFOWANA I FILMOWANA (1914-1918)
- Odcinek serialu
- 22 min
O zachwycie kinematografem i wiążącymi się z nim możliwościami oraz o samych początkach polskiego dokumentalizmu opowiada prof. Małgorzata Hendrykowska, autorka książki "Historia Polskiego Filmu Dokumentalnego".
Spośród około 400 filmów dokumentalnych zrealizowanych przed wojną w Polsce zachowało się zaledwie kilka. Kino i wiążące się z nim nowe możliwości było jednak szeroko omawianym tematem na początku wieku; wiemy jakie nadzieje wiązali z nim m.in. Bolesław Prus czy Tadeusz Boy-Żeleński. Prof. Małgorzata Hendrykowska opowiada o dziełach tamtego okresu z uwzględnieniem kontekstu cenzury doby zaborów i potrzeby kształtowania narodowej tożsamości. To okres powstania pierwszych polskich kronik filmowych, rejestracji słynnych procesów sądowych oraz - etycznie kontrowersyjnych - rejestracji pogrzebów ważnych osobistości, takich jak Stanisław Wyspiański czy Józef Piłsudski.
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)
OD EUFORII NIEPODLEGŁOŚCI DO SYMPTOMÓW KRYZYSU (1919-1929)
- Odcinek serialu
- 21 min
Prof. Małgorzata Hendrykowska rysuje portret polskiego dokumentalizmu lat 20., dla którego konkurencją kinową były atrakcyjne amerykańskie produkcje fabularne, m.in. z Charliem Chaplinem czy Busterem Keatonem.
Po niemal 125 latach niewoli Polska odzyskuje niepodległość, trwa wojna polsko-bolszewicka, walki o Wilno i o Lwów czy I powstanie śląskie, film staje więc przed ważnym zadaniem rejestracji doniosłych chwil historycznych. Powstaje wiele zdjęć wojennych, a wyłączność na ich realizację otrzymuje wytwórnia Polfilm. Na I Wystawę Kinematograficzną w Warszawie (1927) powstają dziesiątki filmów, a w filmach fabularnych dominuje temat krzywdy doznanej podczas zaborczej niewoli. Do Polski spływają jednocześnie atrakcyjne amerykańskie produkcje, aby więc zachęcić widzów do oglądania polskich, dokumentalnych produkcji powstaje... specjalny system ulg na ich seanse.
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)
OD PRZEŁOMU DŹWIĘKOWEGO DO POSZUKIWAŃ GATUNKOWYCH (1930-1939)
- Odcinek serialu
O słynnym stowarzyszeniu filmowym START oraz o najważniejszych nurtach w polskim dokumencie lat 30. opowiada filmoznawca, prof. Małgorzata Hendrykowska.
Lata 30. to czas powstawania wielu dokumentów o budowie i zmianie wielkich polskich miast w nowoczesne metropolie. Dokument staje się konwencjonalnym gatunkiem, krytycy piszą wręcz o "zaklętym kręgu filmu krajoznawczo-muzealnego". Powstaje jednak START - Stowarzyszenie Miłośników Filmu Artystycznego, ugrupowanie w kręgu którego znajdowali się m.in. Jerzy Toeplitz czy Jerzy Zarzycki; walczą o film "użyteczny", kształcący ambitne gusta widzów. Prof. Małgorzata Hendrykowska opowiada m.in. o wpływach grupy na dalsze dzieje krajowej kinematografii, a także o największym dokumentalnym przedsięwzięciu tej epoki: filmie "Pogrzeb Marszałka Piłsudskiego" z 1935 roku.
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)
DOKUMENT FILMOWY W LATACH WOJNY I OKUPACJI (1939-1945)
- Odcinek serialu
- 27 min
Wykład m.in. o wojennych zdjęciach wrześniowych z Warszawy, powstaniu warszawskim w dokumencie oraz o zdjęciach filmowych, które wykonał Julian Bryan.
Najwcześniejsze zdjęcia filmowe z września 1939 roku, które zachowały się do dzisiaj są produkcjami niemieckimi. Wojsko polskie nie miało żadnej ekipy filmowej, Polska Agencja Telegraficzna bardzo szybko wyjechała z Polski, ale zostali jej operatorzy, którzy zaczęli rejestrować wydarzenia na własną rękę. Powstała nieformalna grupa realizatorów i operatorów, którą nazwano "ekipą Starzyńskiego". Prof. Małgorzata Hendrykowska poświęca także sporo uwagi kronikom wojennym realizowanym przez armię Władysława Andersa czy amerykańskiego twórcę, Juliana Bryana, oraz dystrybuowanym za granicą filmom Eugeniusza Cękalskiego.
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)
DOKUMENT PO WOJNIE (1945-1955)
- Odcinek serialu
- 26 min
Prof. Marek Henrykowski o powojennej odbudowie, socrealizmie i odwilży lat 50. w polskim dokumentalizmie.
Prof. Marek Hendrykowski dzieli okres lat 50. w polskim dokumencie na trzy fazy: lata odbudowy powojennej w latach 1945-1948, socrealizm (1949-1954) oraz okres bardzo intrygujący (1954-55), okres odwilży przed październikiem 1956 roku. Opowiada m.in. o krakowskim ośrodku szkoleniowym i mini-wytwórni, z których wywodzą się Wojciech Jerzy Has, Tadeusz Makarczyński czy wybitny operator, Mieczysław Jahoda. Szczególną uwagę poświęca także takim twórcom jak Andrzej Munk, Natalia Brzozowska i Jerzy Bossak.
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)
CZAS PRZEOBRAŻEŃ (1956-1960)
- Odcinek serialu
- 40 min
Prof. Mikołaj Jazdon opowiada o twórcach i metodach tzw. "czarnej serii dokumentu", która staje się wizytówką polskiej kinematografii za granicą.
Druga połowa lat 50. dla polskiej kinematografii to przede wszystkim czas tzw. "czarnej serii dokumentu". Po raz pierwszy film dokumentalny zyskał ważną rangę społeczną i kulturową - zerwano z socrealistycznym optymizmem i postawiono na surowy, mocny przekaz. Młodzi filmowcy, Jerzy Hoffman i Edward Skórzewski, absolwenci moskiewskiej szkoły filmowej, tworzą zaskakujący na owe czasy film Uwaga, chuligani; inny duet, Kazimierz Karabasz i Władysław Ślesicki równie odważne filmy Gdzie diabeł mówi dobranoc oraz Ludzie z pustego obszaru. Idą w stronę niefabularyzowanego dokumentu, który stara się faktycznie obserwować rzeczywistość; współpracują z jednym z najznakomitszych polskich operatorów - Stanisławem Niedbalskim. "Czarna seria" staje się wizytówką polskiej kinematografii za granicą.
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)
OBSERWACJE ŻYCIA I PEREGRYNACJE HISTORII (1960-1969)
- Odcinek serialu
- 39 min
O różnorodnych twórcach polskiego dokumentu w latach 60. opowiada prof. Wojciech Otto.
Okres lat 60. to niezwykle barwny i niejednolity moment w historii polskiego dokumentalizmu. Z jednej strony dominują obserwacje życia społecznego na makro i mikro poziomie, powstają filmy o indywidualnych bohaterach, małych środowiskach ale i generalne, socjologiczne spojrzenia na cały kraj; z drugiej zaś sporo uwagi poświęca się historii najnowszej, szczególnie II wojnie światowej. Swoje filmy realizują twórcy tzw. polskiej szkoły dokumentu, np. Kazimierz Karabasz, ale pojawiają się także ich spadkobiercy: Marian Marzyński, Janusz Kidawa, Krystyna Gryczełowska czy Danuta Halladin.
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)Wojciech Otto
POLSKI DOKUMENT LAT 70. NIC O NAS BEZ NAS (1970-1979)
- Odcinek serialu
- 38 min
Opowieść o dokumentalistach lat 70., takich jak Krzysztof Kieślowski, Irena Kamieńska, Marek Piwowski czy Bogdan Dziworski przedstawia prof. Mikołaj Jazdon.
Prof. Mikołaj Jazdon przybliża lata siedemdziesiąte polskiego dokumentu przez pryzmat takich nazwisk jak Tomasz Zygadło, Krzysztof Kieślowski, Irena Kamieńska czy Krystyna Gryczełowska i Marek Piwowski. Ci właśnie twórcy zaprezentowali swoje dzieła na XI Krakowskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych. Zygmunt Kałużyński użył wobec tych filmów słynnego, niepochlebnego sformułowania "gadające głowy"; w 1980 roku Kieślowski odniósł się do tej krytyki swoim słynnym filmem o takim właśnie tytule. W wykładzie mowa także przekuciu fotograficznej zasady "decydującego momentu" na język filmowy przez Bogdana Dziworskiego oraz o języku ezopowym w filmie tamtych czasów, który umożliwiał porozumienie z widzem "ponad głowami cenzorów".
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)
OPOWIEŚCI NAOCZNEGO ŚWIADKA. KINO POMIĘDZY WIOSNAMI SOLIDARNOŚCI (1980-1989)
- Odcinek serialu
- 40 min
O wyjątkowo upolitycznionej w polskim dokumencie dekadzie lat 80. opowiada prof. Jadwiga Hučková.
Pomiędzy wiosnami "Solidarności" kino dokumentalne koncentrowało się przede wszystkim na przedstawieniu bohatera zbiorowego. Życie społeczne tamtych czasów to wielkie zgromadzenia, wiece, strajki, których skali, ani rzeczywistego charakteru nie pokazywała telewizja. Jednym z najważniejszych produkcji tego okresu jest film "Robotnicy'80" Andrzeja Zajączkowskiego i Andrzeja Chodakowskiego, ukazujący strajk i zawarcie porozumień w Stoczni Gdańskiej. To tam pada ikoniczne już zdanie Lecha Wałęsy: "Mamy wreszcie niezależne związki zawodowe!". W wykładzie mowa także o filmach ilustrujących stan ducha Polaków po wprowadzeniu stanu wojennego: "Każdy wie, kto za tym stoi" (reż. Maria Zmarz-Koczanowicz) czy "Na etapie" (reż. Krzysztof Magowski).
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)Jadwiga Głowa-Hučková
DOKUMENT POLSKI LAT DZIEWIĘĆDZIESIĄTYCH (1990-1999)
- Odcinek serialu
- 47 min
Prof. Mirosław Przylipiak kreśli portret polskiego kina dokumentalnego lat 90. Na przykładzie sześciu najbardziej reprezentatywnych filmów.
Lata 90. to dla polskiego dokumentu czas wielkich zmian: pożegnanie komunizmu, koniec monopolu państwowego w produkcji filmowej oraz nowe możliwości, jakie otwiera przed twórcami rozwój technologiczny. Wykład opowiada o tym przez pryzmat 6 reprezentatywnych tytułów, z których każdy demonstruje inną ważną tendencję w dokumencie tego kresu. "Usłyszcie mój krzyk" Macieja Drygasa (1991) to dokument historyczny z mocną potrzebą odkłamania historii; "Miejsce urodzenia" Pawła Łozińskiego (1992) dotyka delikatnej kwestii relacji polsko-żydowskich, "Arizona" Ewy Borzęckiej (1997) to przykład rejestracji bieżących problemów społecznych, "89 mm od Europy" Marcela Łozińskiego (1993) symbolizuje grupę filmów z refleksją egzystencjalną, "Żeby nie bolało" tego samego reżysera (1998) to dokument refleksywny, z kolei "Takiego pięknego syna urodziłam" Marcina Koszałki jest dokumentem osobistym, w którym głównym tematem jest sam realizator.
Zobaczpokaż
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Wystąpili (-ił, -iła)
