JAN STANEK - ŚLĄSKI HUBAL
w FILMOWA ENCYKLOPEDIA POWSTAŃ ŚLĄSKICH
- Film dokumentalny
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:2017
- Barwny, 17 min
Bohaterem odcinka jest Jan Emil Stanek (1895-1961) – jak pisał w swoich wspomnieniach pochodził „z rdzennych Górnoślązaków, którzy zaprawiali go w miłości Boga i Ojczyzny, w bezgranicznym poświęceniu dla jej dobra i przywiązania do swych bliźnich”. Pierwszą próbę charakteru przeżył w wieku 12 lat, gdy został postrzelony przez rosyjską straż graniczną w trakcie przemytu broni dla powstańców w Królestwie Polskim. Od 1908 roku aktywnie uczestniczył w działalności TG „Sokół”. W trakcie I wojny światowej przymusowo wcielony do armii pruskiej, uczestniczył m. in. w bitwie pod Sommą. W trakcie wojny szerzył polskie wartości narodowe wśród Górnoślązaków. W 1919 roku uczestniczył w formowaniu POW G. Śl., werbował także ochotników do polskiej armii. Podczas I powstania kierował kompanią siemianowicką i wydał rozkaz do rozpoczęcia powstania na tych terenach. Zajmował się również organizowaniem broni i ochroną polskich manifestacji w okresie plebiscytowym. W trakcie II powstania jako pierwszy wyruszył ze swoimi oddziałami do walki. W III powstaniu uczestniczył w układaniu planów operacyjnych i organizowaniu kursów łączności. Pod koniec walk objął dowództwo Grupy „Środek” dla powiatów: katowickiego, bytomskiego, zabrskiego i gliwicko-toszeckiego. W międzywojniu działał w NChZP, ZPŚl oraz wspomagał weteranów powstań śląskich. Po upadku kampanii wrześniowej 1939 podjął działalność konspiracyjną, pełniąc m. in. funkcję komendanta Śląskiego Legionu Armii Krajowej. Aresztowany w grudniu 1941 roku, skazany na śmierć i osadzony kolejno w obozach: Mysłowice I, Gross-Rosen i Sachsenhausen, gdzie wykonywano na nim eksperymenty medyczne. Cudem przeżył. W trakcie wyzwolenia obozu przez żołnierzy amerykańskich ważył jedynie 34 kg. Po wojnie nadal prowadził działalność narodową, wielokrotnie aresztowany przez UB. Zmarł w zapomnieniu w czerwcu 1961 roku. Jego porywającą historię prezentuje córka – Teresa Stanek.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseria
- Scenariusz
- Współpraca scenariuszowa
- Dokumentacja
- Zdjęcia
- Muzyka
- Dźwięk
- Ilustracja dźwiękowa
- Montaż
- Współpraca montażowa
- Czołówka
- Fotosy
- Kierownictwo produkcji
- Produkcja
- Współfinansowaniew ramach Programu Patriotyzm Jutra
- Obsada aktorskaEwa CieślikMarek CieślikGrzegorz CibaAdam WojtyczkaMichał GiergielZbigniew KościanEugeniusz TomanekPatryk WiśniowskiArtur DolibógWojciech JanikDaniel PlazaMarcel WyrwolMateusz ZowisłoBartłomiej Majchrowicz