AUTSAJDER

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2018
• Premiera:
  2018. 12. 13
• Barwny, 93 min
  
  Lokacje: Mikołów, Kobiór (Aleja Książęca).

Akcja filmu rozgrywa się na początku lat osiemdziesiątych, w trudnym czasie wprowadzenia stanu wojennego, który był odpowiedzią władz komunistycznych na zaostrzający się konflikt z przywódcami ruchu robotniczego Solidarność. Data 13 grudnia 1981 stała się ważną polityczną cezurą, wolnościowy ruch Solidarności został spacyfikowany milicyjnymi i wojskowymi siłami. Czołowi działacze Solidarności zostali internowani, pozostali, wraz z częścią społeczeństwa zaczęli organizować ruch oporu wobec komunistycznej przemocy.
Bohaterem filmu jest dwudziestoletni chłopak mieszkający w małym miasteczku na Górnym Śląsku. Poznajemy go w kilku wprowadzających scenach jako charakterystycznego autsajdera, sytuującego się poza społecznymi problemami, okazującego ostentacyjny brak zainteresowania wydarzeniami politycznymi. Żyje w własnym świecie, w którym istotna jest sztuka i dziewczyna którą prawdopodobnie kocha. Jest w jego postawie rodzaj młodzieńczej niedojrzałości, powierzchowności życiowych i artystycznych penetracji.
Odwiedza go jego przyjaciel Beno, sprawia wrażenie bardziej dojrzałego, w trakcie rozmowy padają deklaracje postaw wobec stanu wojennego. Beno uważa iż są takie sytuacje w życiu narodu wobec których nie można zachować neutralności, Franek, bo tak ma na imię główny bohater, nie podziela tej opinii, przedkłada ważność sztuki nad pozostałe, jego zdaniem drugorzędne problemy. W czasie wizyty Beno pozostawia w pokoju Franka tajemniczą, szarą paczkę.
Franek odwiedza dziewczynę, zasiedział się nieco dłużej niż zazwyczaj, wracając do domu natrafia na patrol milicyjny. Jest późny wieczór, po 22, czyli po tzn. godzinie milicyjnej. W trakcie rutynowej kontroli milicjanci zauważają plamy po farbie na kurtce Franka, sugerujące powiązania z antyrządowymi napisami na ścianach domów. Franek wyrywa dokumenty i ucieka przed milicjantami, niestety, szybko go doganiają i zawożą na miejski komisariat MO. W trakcie wstępnego przeszukania zostaje dotkliwie pobity. Następnego dnia rozpoczyna się pierwsze przesłuchanie, Franek, który wciąż uważa, że nic się nie stało, i że wkrótce opuści to ponure miejsce, przekonuje się, że jego sytuacja dramatycznie pogarsza się. Na stole przesłuchującego oficera pojawia się paczka którą pozostawił Beno. Jest ona pełna antyrządowych ulotek. Franek zostaje przekazany Służbie Bezpieczeństwa. Rozpoczyna się tragiczna odyseja poprzez komunistyczną maszynerię represji.
Franek zachowuje ciągle postawę wycofaną, z narastającym przerażeniem przygląda się kolejnym etapom inwigilacji. Nie udziela jednak przesłuchującym oficerom żadnych informacji, nikogo nie denuncjuje. W końcu wobec niemożliwości uzyskania jakichkolwiek tropów Służba Bezpieczeństwa kończy dochodzenie i kieruje sprawę do Sądu Wojskowego. Franek, na mocy dekretu o stanie wojennym zostaje skazany na trzy lata pozbawienia wolności.
Wpierw zostaje osadzony w Areszcie Śledczym wraz z więźniami kryminalnymi. Tu konfrontuje się z różnymi postaciami zła, czy też tragicznymi okolicznościami które doprowadziły do zbrodni. Wkrótce zostaje przewieziony do zakładu karnego w którym przebywają tylko więźniowie polityczni. W trakcie odsiadywania wyroku zauważalny jest proces wewnętrznej krystalizacji Franka, przyspieszonego dojrzewania. Wciąż jednak znajduje się poza grupą, zachowuje pozycję zdystansowanego obserwatora, chociaż biorącego udział w kolejnych próbach oporu i sprzeciwu. Doświadcza pełnej gamy fizycznych i psychicznych aktów przemocy, wreszcie po wielu miesiącach opuszcza zakład karny.
Powraca do domu, wita się z matką, która towarzyszyła mu w trudnych chwilach. Szybko przekonuje się, iż nie ma powrotu do dawnego życia, dziewczyna którą wciąż kocha, w obawie o własną przyszłość wycofuje się z tego związku, nie ma możliwości powrotu na artystyczną uczelnię, został bowiem relegowany z listy studentów. Radiowóz nocą podjeżdżający pod jego dom unaocznia sytuację ciągłej inwigilacji.
Wreszcie otrzymuje propozycję wyjazdu z kraju, lecz tylko w jedną stronę. Franek zachowuje wobec tego wszystkiego rodzaj stoickiego spokoju, umocniony wewnętrznie krańcowymi przeżyciami posiada wiarę i nadzieję na realizację postanowionych celów.
Film porusza problem postaw w czasie stanu wojennego, przywołuje i unaocznia ten dramatyczny moment naszej historii. Nie jest oczywiście filmem politycznym, skupiony bowiem jest na przedstawieniu poszczególnego losu, wplątanego przypadkowo w polityczną maszynerię. Jest jednak filmem, który próbuje przywołać zapomnianą już grozę tego czasu, przypomnieniem dramatycznej walki w obronie ideałów Solidarności. Jest wreszcie próbą obrony historii przed doraźnymi interpretacjami politycznymi.

Zwiastun

pokaż

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Varia

pokaż

Nagrody

schowaj

• 2018
  Gdynia (Ogólnopolski Festiwal Filmowy "Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci")-"Drzwi do Wolności"
  za "przełożenie swojej osobistej historii na duży ekran. Za umiejętność pokazania i opowiedzenia o ukrytej i pozornie niewidocznej przemocy systemu komunistycznego"
  Adam Sikora
• 2019
  Września (Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej "Prowincjonalia")-"Jańcio Wodnik" za największe odkrycie festiwalu
  Łukasz Sikora