MNIEJSZE NIEBO

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1980
• Premiera:
  1981. 09. 21
• Gatunek:
  Film psychologiczny
• Barwny, 2710 m, 94 min
  
  Lokacje: Wrocław (Dworzec Główny), Budapeszt, Lipsk.

Dworzec kolejowy. Od dziewięciu dni Artur, czterdziestopięcioletni pracownik naukowy instytutu mikrobiologii, spędza tu dzień i noc. Porzucił pracę, zostawił żonę i dwoje dzieci. Mieszka w dworcowym hotelu, posiłki jada w pobliskich barach, nie opuszczając na krok terenu dworca. Jest sam.
Tutaj spotyka go Filip, jego przyjaciel i współpracownik z instytutu. Filip próbuje nakłonić Artura do rozmowy, która wyjaśniłaby powody jego nagłej i niezrozumiałej dla wszystkich decyzji. Rozmowa kończy się fiaskiem, Artur nie chce udzielić koledze żadnych sensownych wyjaśnień. Żąda tylko, aby zostawić go w spokoju.
Filip jest nieustępliwy. Jeszcze tej samej nocy próbuje powtórnie porozmawiać z Arturem. Bez rezultatu. Nocna rozmowa jego żony i córki jest również próbą wzajemnego wyjaśnienia tak zaskakującej i tragicznej decyzji.
Filip informuje przyjaciół o stanie psychicznym Artura; chce mu za wszelką cenę pomóc. Prosi doktora Barcza, specjalistę chorób nerwowych, o skontaktowanie się z Arturem i przeprowadzenie z nim rozmowy. Mijają jednostajne dni. Wałęsanie się Artura po terenie dworca zaczyna wzbudzać podejrzenia pracowników stacji. Przy pomocy drobnej łapówki udaje mu się wyjść cało z tej "inwigilacyjnej" opresji. Tymczasem żona Artura wybiera się na przyjęcie, na którym ma być obecny Marek, znany i popularny dziennikarz, telewizyjny, jej dawna miłość. Marek ma kłopoty zawodowe, dostaje wymówienie z pracy, bowiem w ostatnim czasie nie zrealizował żadnego interesującego programu i wciąż korzysta z jednego wypróbowanego pomysłu, który zapewnił mu kiedyś popularność.
Po jednej z bezsennych, spędzonych na dworcu nocy, Artur wraca do hotelu, gdzie dzwoni do niego doktor Barcz i umawia się z nim na spotkanie. Podobnie jak poprzednie, ta rozmowa również kończy się fiaskiem i jest świadectwem niezrozumienia postawy Artura przez otoczenie, które za wszelką cenę chce mu jednak pomóc.
Tego samego popołudnia Artur spotyka swojego syna Daniela, który dowiedział się od kolegów w szkole, że jego ojciec zwariował, wybierając życie na dworcu kolejowym.
Odprowadzając syna do pociągu Artur spotyka na peronie doktora Barcza, który koniecznie chce rozmawiać z Danielem. Ojciec przestrzega syna przed rozmową z człowiekiem, który jest jego osobistym wrogiem i prześladowcą.
Na przyjęciu żona Artura spotyka Marka; odżywają dawne wspomnienia i nici sympatii. Tutaj matka dowiaduje się, że Daniel do tej pory nie wrócił ze szkoły. Zaniepokojona wraca do domu, a wraz z nią Marek, który w ciągu jednego wieczoru poznał historię Artura i pragnie zrealizować o tym reportaż, który może zmienić jego sytuację zawodową. Tej samej nocy dzwoni z mieszkania Artura do redaktora naczelnego, udaje mu się załatwić ekipę filmową. Rano, zaopatrzony w zdjęcie Artura, które otrzymał od jego córki Moniki, wyrusza na spotkanie z nową "filmową przygodą".
Marek zdaje sobie sprawę, że nie ma żadnych szans nakręcenia reportażu w sposób jawny i uczciwy, decyduje się użyć ukrytej kamery i magnetofonu. Próbuje rozpocząć rozmowę z Arturem. Bez rezultatu: Artur orientuje się szybko, że kamera i natrętny człowiek, próbujący nakłonić go do zwierzeń, są jeszcze jedną formą zaszczucia go przez środowisko jego znajomych i przyjaciół. Ucieka przed kamerą, ścigającą go po peronach. W pewnym momencie zostaje przez, nią "schwytany". Jest bezsilny, a mimo to próbuje ostatniej drogi ucieczki. Wspina się na stalową konstrukcję podtrzymującą sklepienie dworca. Kamera prowadzi go na sam szczyt. Na dachu dworca bohater jest przez, chwilę sam. Rozlega się głos z megafonów wzywający Artura do zejścia na dół.
Przez szklaną powłokę dachu widzimy tylko zarys przesuwającej się sylwetki bohatera.
Nagły upadek Artura i tragiczna śmierć na dworcowym peronie - to ostatnia scena filmu.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Nagrody

schowaj

• 1983
  Panama (MFF)-nagroda za scenariusz
  Janusz Morgenstern
• 1983
  Poitiers (MFF Klubów Filmowych)-Grand Prix