KAZIMIERZ WIELKI

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1975
• Premiera:
  1976. 03. 09
• Gatunek:
  Film historyczny, Film biograficzny
• Barwny, Metraż: 70 mm - 5644 m, 35 mm - 4257 m, 16 mm - 1800 m, 153 min (cz. 1 - 84 min, cz. 2 - 69 min)
  
  Lokacje: Gdańsk Kraków, Malbork, poligon w Biedrusku, Magdeburg, Quedlinburg, Carcasonne, Żvikov, Puszcza Białowieska, Raducz (poligon).

"Chcielibyśmy przybliżyć widzowi tę postać jedynego polskiego króla, który przeszedł do historii z przydomkiem "wielki"; stworzyć wizerunek władcy, polityka, gospodarza; a jednocześnie pokazać skomplikowanego psychicznie człowieka, jego burzliwe życie osobiste" - mówili o swoim dziele Ewa i Czesław Petelscy. Zrealizowany przez nich film szczegółowo przedstawia życie i dokonania ostatniego króla z dynastii Piastów.

Jesień. Ku Krakowowi podąża niewielki orszak, wiozący na wymoszczonym słomą wozie rannego podczas polowania króla. Stary Kazimierz wspomina w drodze wydarzenia ze swego bogatego życia... Piętnastoletni królewicz Kazimierz poślubia rówieśnicę Aldonę, córkę wielkiego księcia litewskiego Gedymina; stary ojciec wyjaśnia mu polityczny sens tego związku...
Następca tronu przebywa w poselstwie od ojca na Węgrzech, serdecznie podejmowany przez swą starszą siostrę, Elżbietę i jej męża, króla Karola Roberta.
Zachwycony urodą jednej z dworek pozwala sobie na zaaranżowany przez siostrę romans - ojciec Klary, oburzony "hańbą" córki porywa się z mieczem na parę królewską, raniąc królową. W odwecie cała jego rodzina zostaje wymordowana. Wynikłe stąd zadrażnienie stosunków polsko-węgierskich budzi słuszny gniew Łokietka na jedynaka...
Płowce. Król Łokietek przygotowuje zasadzkę na powracające z grabieżczej wyprawy wojska krzyżackie. Tuż przed bitwą Grzegorz Topór nakłania Kazimierza do opuszczenia pola - by na najgorszą ewentualność zabezpieczyć następstwo tronu - i samowtór uchodzą do Krakowa...
Umierający Łokietek przekazuje synowi ostatnią wolę: przestrzega przed wrogami kraju i nakazuje kontynuację działań wzmacniających państwo...
Koronacja. Świadomy niedostatecznej siły kraju młody monarcha decyduje się - za radą kanclerza Bogorii - na przedłużenie rozejmu z Zakonem...
Podczas przejazdu przez Wielkopolskę orszak królewski natrafia na pobojowisko; schwytany na miejscu pachołek wskazuje sprawcę - Maćka Borkowica, który jednak nawet w obecności króla nie hamuje się i zabija niewygodnego świadka...
Wyszehrad. Król Robert podejmuje się mediacji między Kazimierzem i roszczącym pretensje do tronu polskiego królem czeskim Janem Luksemburskim. Dzięki poparciu potężnego szwagra i sprytowi politycznemu Bogorii Kazimierz oddala roszczenia Luksemburga; wkrótce Karol i Jan rozstrzygają wspólnie spór polsko-krzyżacki, przyznając Polsce Kujawy i Ziemię Dobrzyńską w zamian za Ziemię Chełmińską i Pomorze Gdańskie, uznane za wieczystą darowiznę Polski dla Zakonu...
Król konsekwentnie umacnia państwo - buduje murowane zamki warowne, rozbudowuje Wawel, wznosi Kazimierz. W Wieliczce rozwija się kopalnictwo soli; budowa zamku i kanału transportowego, przebiegającego przez dawne ziemie kościelne, oburzają biskupa Grota, ale król, który w zamian obdarował go innymi ziemiami, tłumi próbę buntu...
Warszawa, Sąd papieski rozpatruje skargę Polski na grabieżczą awanturniczość Zakonu...
Umiera Anna Aldona, pierwsza żona króla. Racja stanu zmusza Kazimierza do ożenku z Adelajdą, córką landgrafa heskiego, Henryka II...
Zwierzchnictwo Luksemburgów nad księstwami śląskimi coraz bardziej ciąży polskiej ludności. Podczas walk o te ziemie Jan Luksemburski plądruje zamek w Miliczu; oburzony barbarzyństwem czeskiego króla, biskup wrocławski Nanker rzuca na niego klątwę...
Kraj nęka przywleczona z zachodniej Europy "czarna śmierć" - dżuma - dziesiątkująca ludność stolicy. Przerażeni krakowianie poddają się sugestywnym praktykom pokutnych biczowników, bezradnie przyjmują zrządzenie losu; król rozwija szeroką akcję pomocy, umożliwiającą przezwyciężenie klęski...
Nie zaznając szczęścia w małżeństwie, szuka go Kazimierz w ramionach pięknej Cudki, żony Niemierzy z Gołczy. Z tego związku rodzi mu się upragniony syn...
Na wschodnie ziemie kraju napadają Tatarzy: palą, mordują, grabią; wojska królewskie przepędzają najeźdźcę...
Wiślica. Na zjeździe szlacheckim król ogłasza możnowładcom nowe prawo, wspólne dla całego kraju. Panowie wielkopolscy z wojewodą poznańskim, Maćkiem Borkowicem, buntują się przeciw podporządkowaniu ich władzy królewskiej...
Nocą Borkowic napada podstępnie na kasztelanię i morduje ulubieńca królewskiego, kasztelana Beńkę. Wezwany przed oblicze Kazimierza obłudnie tłumaczy napaść koniecznością zemsty za oczernienie go wobec króla i w obawie przed królewskim gniewem dopuszcza się krzywoprzysięstwa. Odchodzi wolno, ale znający prawdę przyjaciele zamordowanego pojmują Borkowica i wtrącają go do lochu...
Problem sukcesji niepokoi Kazimierza: nie posiada prawego potomka męskiego, który przejąłby berło, a chciałby uniknąć konieczności dotrzymania umowy wobec króla węgierskiego, przekazującej mu tron w razie braku następcy. Król otacza więc opieką wnuka, Kazka Słupskiego, w którym upatruje ewentualnego następcę, gdyby Węgrzy nie sprostali obowiązkom troskliwych władców Polski. Kazimierz bierze wnuka na dwór i sposobi do roli sukcesora; w jego obecności odbiera hołd księcia mazowieckiego Dobrogosta...
Litwa. Kazimierz wizytuje wielkiego księcia Olgierda; sojusz obu władców utrwalają zaręczyny Kazka z córką Olgierda. Podczas uroczystości Kazimierz obdarowuje także jej brata, księcia Władysława, wspaniałym mieczem...
Listopad 1370 roku. Rana Kazimierza okazała się groźna: umierający król przekazuje swą ostatnią wolę, czyniąc sukcesorem Kazka Słupskiego. Możnowładcy, którzy pragną dotrzymać umowy z Andegawenami, niszczą pergaminy...
Królewski orszak żałobny zmierza ku kaplicy na Wawelu; wielkiego monarchę żegnają tłumy pogrążonych w smutku krakowian, których nie cieszy nawet złoto szczodrze rozdawane przez dworzan...

Film Ewy i Czesława Petelskich był ogromnym przedsięwzięciem realizacyjnym. Zarówno ze względu na rozległość tematu, jak i pod względem produkcyjnym. W powstaniu "Kazimierza Wielkiego" uczestniczyło 150 aktorów, kilkaset koni, tysiące rekwizytów, mających uwiarygodnić czternastowieczną scenerię, na tle której toczyła się akcja. Zdjęcia kręcono w Gdańsku, Krakowie, Malborku, Magdeburgu, Quedlinburgu w Niemczech, Carcasonne we Francji oraz w czeskim Żvikovie.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Varia

pokaż