MATKA TERESA OD KOTÓW

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2010
• Premiera:
  2010. 09. 17
• Barwny, 95 min
  
  Okres zdjęciowy: 18 czerwca -19 lipca 2009.
  Lokacje: Warszawa (m.in. Most Siekierkowski, ul. Środkowa, parafia p.w. św. Marii Magdaleny przy ul. Wólczyńskiej), Świder, Otwock.

Inspirowana faktami współczesna opowieść o dwóch chłopcach, którzy zamordowali własną matkę. Oszczędzając widzom drastycznych scen i prowadząc narrację od końca do początku, reżyser skupił się na drążeniu psychiki bohaterów i próbach odpowiedzi na pytanie "dlaczego?"
"Wiele lat temu przeczytałem w gazetach o pewnym zdarzeniu. Znaleziono martwą kobietę z odciętą głową, która schowana była w pokoju swoich synów. Chłopcy przez kilka dni mieszkali z ciałem swojej matki, a następnie uciekli. Było to dla mnie coś tak szokującego i nieprawdopodobnego, że zacząłem ten temat drążyć..." - zbrodnia, o której mówi reżyser Paweł Sala wydarzyła się na warszawskiej Ochocie w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia i wstrząsnęła całą Polską. Tym bardziej że - jak się niebawem okazało - rodzina, w której doszło do tragedii, była najzupełniej normalna. Żadnych patologii, nałogów, przemocy, biedy. "Matka Teresa od kotów" jest fabularnym debiutem filmowym Pawła Sali, wcześniej związanego głównie z teatrem, także telewizyjnym. Zgodnie z deklaracjami reżysera jego dzieło nie da się wpisać w konwencję kryminału czy thrillera. To kino zdecydowanie psychologiczne, nie dające łatwych odpowiedzi, mierzące się z mroczną tajemnicą ludzkiej duszy. Odbioru filmu nie ułatwia zastosowany przez twórcę zabieg formalny, polegający na prowadzeniu narracji od końca do początku, znany choćby z "Memento" Christophera Nolana i "Nieodwracalnego" Gaspara Noego.
"Matka Teresa od kotów" została dobrze przyjęta przez krytyków, dając im pretekst do najrozmaitszych interpretacji. Recenzentów intrygowała głównie postać Artura, dwudziestoletniego syna tytułowej bohaterki, na którym w największej mierze ciąży wina za popełnione morderstwo. Motywów jego czynu próbowano szukać m.in. w podświadomej walce z ojcem o dominację w rodzinie, chorobie psychicznej, zaburzeniach seksualnych, frustracji i chorobliwej ambicji, czy tajemniczych zdolnościach paranormalnych o demonicznej proweniencji. Poza końcowymi scenami w lesie, film jest utrzymany w ciemnej tonacji kolorystycznej, obszerne mieszkanie w starym budownictwie pełne wszędobylskich kotów wydaje się zaniedbane i zakurzone, zdecydowanie nieprzytulne, podobnie jak - łagodnie rzecz ujmując - psychika Artura. Wielką siłą filmu jest aktorstwo, stojące na bardzo wysokim poziomie. Ewa Skibińska jako Teresa kreuje wiarygodną postać kobiety, której mimo najszczerszych chęci nie udaje się scalić wstrząsanej wewnętrznymi konfliktami rodziny. Bojąc się najstarszego syna, nie umiejąc dotrzeć do przeżywającego własny dramat męża, zaspokaja swoje potrzeby uczuciowe, przygarniając do domu uliczne koty. Mariusz Bonaszewski w roli Huberta bezbłędnie oddaje duchową degrengoladę eksżołnierza, który po traumatycznych przeżyciach w Afganistanie nie może odnaleźć się w normalnym życiu. I wreszcie Mateusz Kościukiewicz jako Artur daje popis gry, tworząc niepokojący portret chłopaka uosabiającego często zło w stanie "czystym", a zarazem zagubionego, być może trawionego pragnieniami (także natury seksualnej), które napełniają go przerażeniem, posiadającego, co kilkakrotnie sugeruje reżyser ,tajemnicze zdolności paranormalne, w sprawie których powinien wypowiedzieć się psychiatra, a może i egzorcysta.
Do podwarszawskiego motelu nocą wpada oddział policji i aresztuje dwóch przebywających tam chłopców. Starszy Artur ma niewiele ponad dwadzieścia lat, młodszy Marcin trzynaście. Następnie policyjny okratowany samochód wiezie ich do aresztu. Po drodze chłopcy wbrew zakazom stróżów prawa - próbują rozmawiać i żartować. Starszy zachowuje się prowokująco, więc samochód na chwilę zatrzymuje się, a dwóch policjantów wywleka Artura na zewnątrz i za pomocą pięści wyperswadowuje mu ochotę na dalsze pogawędki. Na chłopcach ciąży zarzut popełnienia bestialskiego morderstwa na własnej matce, której obcięli głowę i wraz z resztą ciała schowali do szafy w swoim pokoju. Gdy trup zaczął się rozkładać, zamknęli pokój na klucz i uciekli z domu. Następnie, w ciągu kolejnych retrospekcji, akcja coraz bardziej cofa się w czasie, ukazując codzienne życie i pracę matki chłopców; stosunki panujące w ich rodzinie, rosnącą fascynację Marcina starszym bratem, powrót ojca chłopców z zagranicznej misji wojskowej, a przede wszystkim złowrogą przemianę Artura, który rozwijając odkryte w sobie zdolności paranormalne, zaczyna w coraz większym stopniu terroryzować całą rodzinę. [TVP]

Zwiastun

pokaż

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Varia

pokaż

Nagrody

schowaj

• 2010
  Karlovy Vary (Międzynarodowy Festiwal Filmowy)-Nagroda za najlepszą rolę męską
  Mateusz Kościukiewicz
• 2010
  Karlovy Vary (Międzynarodowy Festiwal Filmowy)-Nagroda za najlepszą rolę męską
  Filip Garbacz
• 2010
  Koszalin (Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film")-Nagroda im. Stanisława Różewicza za reżyserię
  za reżyserię
  Paweł Sala
• 2010
  Koszalin (Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film")-Nagroda Jury Młodzieżowego
• 2010
  Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego
  Mateusz Kościukiewicz
• 2011
  Paszport "Polityki" (nagroda kulturalna tygodnika "Polityka")-Nagroda w kategorii: Film
  uzasadnienie nagrody: "późny debiut, na który warto było czekać. Za utwór oryginalny w formie, perfekcyjnie zrealizowany i zagrany, będący odważną wypowiedzią o rozpadzie rodziny i świecie pozbawionym wartości wyższych"
  Paweł Sala
• 2011
  Gwarancja Kultury (nagroda TVP Kultura)-Nagroda w kategorii: Film
  za "wyrafinowaną grę formalną, za nowe rozdanie w polskim kinie, za bezlitosne łamanie tabu, za konsekwentne i dopracowane kino autorskie, za jeden z ciekawszych debiutów ostatnich lat"
• 2011
  Moskwa (Festiwal Filmów Polskich "Wisła")-Wyróżnienie
• 2011
  Tarnów (Tarnowska Nagroda Filmowa)-Nagroda Specjalna Jury
  za najlepszy debiut
  Paweł Sala
• 2011
  Świdnica (Festiwal Reżyserii Filmowej)-Złoty Dzik
  Paweł Sala
• 2012
  Nagroda Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej
  w kategorii: Plakat filmowy