COPYING BEETHOVEN

• Tytuł polski: KOPIA MISTRZA

• Film fabularny
• Produkcja:
  USA, Niemcy (1989- )
• Rok produkcji:
  2005
• Gatunek:
  Film biograficzny
• Język:
  angielski
• Barwny, 100 min

Młodziutka studentka kompozycji zostaje zatrudniona jako kopistka dzieł Ludwiga van Beethovena. Znajomość wrażliwej dziewczyny ze schorowanym, trudnym w kontaktach geniuszem całkowicie zmienia jej życie, a dla samotnego kompozytora staje się prawdziwym "podarunkiem z nieba".
Niedługo po premierze "Trzeciego cudu" (1999) Agnieszka Holland udzieliła wywiadu, w którym deklarowała, że chciałaby teraz robić "kino środka", z jednej strony zrozumiałe dla przeciętnego widza, a z drugiej "o pewnej skali złożoności, zawierające jakiś przekaz intelektualny". Ten postulat wręcz wzorcowo zrealizowała w "Kopii mistrza". Z pozoru film ten wydaje się kolejną, nakręconą wg hollywoodzkich klisz i w gwiazdorskiej obsadzie, historią wielkiego człowieka nierozumianego przez swoje otoczenie i wyprzedzającego epokę, w której przyszło mu żyć. Gdy oglądać dzieło Holland uważniej, ujawnia ono problemy, których próżno szukać w kinie popularnym. "Kopia mistrza" to bowiem zarówno swoisty traktat o istocie i sensie sztuki (z wyraźnym wskazaniem na jej boskie pochodzenie), jak i katalog niełatwych pytań, dotyczących powołania artysty i granic, które mu wolno (lub nie) przekraczać. To wreszcie poruszająca historia o dojrzewaniu do odkrycia prawdy o własnej tożsamości i własnym miejscu w życiu. A także kolejny krok w artystycznej biografii Agnieszki Holland, poszukującej uniwersalnej "jedności świata". "Zderzyć ze sobą to, co ludzkie i boskie, duchowe i cielesne, piękne i brzydkie. (...) Czy da się ściągnąć Boga na ziemię bez poniżenia boskości? Wszystko jest ludzkie, wszystko jest naszym udziałem". - pisał o "Kopii mistrza" krytyk Tadeusz Sobolewski. Filmowa opowieść o Annie i jej "mistrzu" została świetnie sfotografowana przez Ashleya Rowe’a (kompozycja i operowanie światłem w niektórych kadrach wyraźnie czerpią inspirację z malarstwa). Co oczywiste, wielką zaletą filmu jest też muzyka Ludwiga van Beethovena oraz sposób, w jaki reżyserka "ożeniła" ją z obrazem. Najlepiej widać to w kilkunastominutowej scenie premierowego wykonania "IX Symfonii" w Wiedniu, którą autorka "Zabić księdza" łamie wszelkie hollywoodzkie kanony, osiągając zarazem wielką siłę wyrazu. Brawa należą się też aktorom, a zwłaszcza odtwórcom dwóch głównych ról. Ed Harris jako Beethoven jest znakomity - z jednej strony gbur, furiat, apodyktyczny egocentryk i odrażający brudas, z drugiej zaś bardzo samotny, zagubiony pośród tłumu nadwrażliwy eremita, wsłuchany w głos Boga, przemawiającego doń codziennie językiem muzycznego piękna. Odkryciem filmu jest jednak Diane Kruger, niemiecka aktorka, grająca wcześniej raczej role "dekoracyjne" w "Troi" (u boku Brada Pitta), "Skarbie Narodów" (partnerując Nicolasowi Cage’owi) i "Apartamencie" (jako obiekt miłosnych tęsknot Josha Hartnetta). W "Kopii mistrza" jako Anna Holtz, nieistniejąca w rzeczywistości kopistka dzieł starego Beethovena, obdarza swą bohaterkę nie tylko urodą i idealną figurą, lecz przede wszystkim bogatym, wewnętrznym światem nieraz sprzecznych uczuć, które ukazuje w sposób wiarygodny i przekonujący. Na tyle że momentami wysuwa się z cienia swego filmowego "mistrza", intrygując widza bardziej niż genialny kompozytor.

Wiedeń, wiosna roku 1824. Dwudziestotrzyletnia studentka kompozycji, Anna Holtz, zostaje rekomendowana przez uczelnię jako najlepsza kandydatka do pomocy choremu na nowotwór kopiście Wenzelowi Schlemmerowi. Jednak dopiero po przyjeździe do swego pracodawcy okazuje się, że w rzeczywistości dziewczyna będzie pomagać samemu Ludwikowi van Beethovenowi. Za kilka dni prapremiera jego "IX Symfonii", a niektóre partie utworu wciąż nie zostały rozpisane. Schlemmer, który był pewien, że otrzyma do pomocy mężczyznę, jest pełen obaw. Jak Anna wytrzyma z potworem, jakim jest w jego oczach Beethoven? Początki rzeczywiście nie wyglądają obiecująco. Beethoven wrzeszczy na onieśmieloną studentkę, a kobiety - kompozytorki porównuje do psów chodzących na dwóch łapach (że niby można takie spotkać, ale raczej daleko nie zajdą). Kiedy jednak dziewczyna bez zgody mistrza poprawia w jednym miejscu jego rękopis, wielki artysta zaczyna ją doceniać. Albowiem poprawka wyraźnie służy jego dziełu. Wkrótce Anna staje się prawą ręką Beethovena i odkrywa, że pod pokładami grubiaństwa skrywa on wielką wrażliwość, samotność i potrzebę miłości. [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj