PIĘTNO

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1983
• Premiera:
  1985. 06. 03
• Gatunek:
  Film obyczajowy, Film sensacyjny
• Barwny, 2528 m, 92 min
  
  Lokacje: autostrada Wrocław - Legnica, dworzec kolejowy w Nowej Rudzie.

W kolejną rocznicę śmierci Jana Mrotka, działacza ludowego zamordowanego przez reakcję wiosną 1945 roku, jego syn Józef przybywa do rodzinnej wsi. Nie uczestniczy jednak w oficjalnych uroczystościach na cmentarzu, odwiedza matkę i babkę mieszkające w domu zamienionym na izbę pamięci. Jego przyjazd wywołuje wspomnienia kobiet, widzących w nim następcę męża i syna. On sam natomiast ma wątpliwości - od najwcześniejszych lat żył na koszt śmierci ojca. Fakt, że jest synem zamordowanego działacza, otwiera mu wszelkie drzwi. Ale czy rzeczywiście zasłużył na to? Czy naprawdę jest podobny do swego ojca?
Wykorzystując swoje możliwości Józef dociera do akt sądowych, w których zawarty jest opis przebiegu procesu morderców ojca. Dysponuje także filmowym zapisem wizji lokalnej i materiałem do reportażu kroniki filmowej z głośnego ongiś procesu. Stopniowo z akt Mrotek dowiaduje się prawdy o swoim ojcu, rekonstruuje również okoliczności jego śmierci.
Było to wiosną 1945 roku. Późnym wieczorem uzbrojeni mężczyźni pod przywództwem BM przybyli do domu Jana Mrotka, małorolnego chłopa, który jako jeden z pierwszych agitował swych sąsiadów, by brali dworską ziemię. Jana, siedzącego nad kołyską nowo narodzonego syna, skrępowano powrozem i wyprowadzono z chałupy z pętlą na szyi. Został powieszony na drzewie na skraju dworskiego pola. W trakcie przewodu sądowego padały pytania o motywy czynu. Według BM było to wykonanie wyroku za naruszenie własności dworskiej, spowodowanie pobicia przeciwników reformy oraz dokonanie gwałtu na córce dziedzica. Ten ostatni zarzut - punkt zaczepienia obrony - szczególnie dokładnie był rozpatrywany przez sąd, który dowiódł jego bezpodstawności.
Uwagę Józefa zwraca zeznanie jednego z oskarżonych o bluźnierczej modlitwie Jana Mrotka do syna. Młody człowiek dopatruje się w niej wezwania do dokonania zemsty na mordercach. Sprawa staje się tym bardziej aktualna, że BM, skazany wówczas na karę śmierci, w wyniku kolejnych amnestii znalazł się na wolności. Józef przyrzeka sobie spełnienie ostatniej woli ojca. Wśród rodzinnych pamiątek odnajduje pistolet.
Józef wertujący stare akta zaczyna intrygować Martę, dziewczynę pracującą w sądowym archiwum. Dochodzi między nimi do zbliżenia. Marta, podekscytowana celem poszukiwań Mrotka, zgadza się towarzyszyć mu w jego "misji". Odwiedziny u siostry BM nie przynoszą rezultatu: morderca przeniósł się na zachód Polski starannie zacierając ślady. Jednakże Józef, wykorzystując swoje pochodzenie, zdobywa jego adres. Razem z Martą przyjeżdża do małego miasta i parkuje swój samochód przed domem BM.
Pojawienie się obcego, który domaga się spotkania z BM, budzi niepokój jego żony. Znużony oczekiwaniem na nieobecnego, Józef zaprasza swą towarzyszkę do kawiarni. Dziewczyna, która dotąd traktowała eskapadę jako przygodę, jest przerażona determinacją Mrotka, nie próbującego nawet ukryć celu swego pobytu w miasteczku. Świadkiem ich rozmowy jest szatniarz - BM. Unikając spotkania twarzą w twarz ze swoim prześladowcą, starszy mężczyzna wraca do domu. Nie wytrzymuje napięcia, dostaje zawału. Żona wzywa pogotowie, powiadamia także milicję o wizycie uzbrojonego Mrotka.
Józef, zaskoczony widokiem karetki przed domem BM, ucieka z miasta. Marta oskarża go o spowodowanie śmierci człowieka, który odpokutował już za swoje winy. Zdenerwowany Józef przekracza dozwoloną szybkość, nie reaguje na wezwania milicyjnych patroli.
Na zablokowanej autostradzie samochód Mrotka zostaje zatrzymany. Józef nie reaguje na wezwania milicjantów do wyrzucenia broni. Pistolet wyrzuca Marta. Józef wyskakuje z samochodu w kierunku pistoletu. Powstrzymuje go śmiertelny strzał.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Varia

pokaż

Patrz także:

schowaj

• 1976
  SZARA AUREOLA
  Spektakl telewizyjny / Julian Kawalec / Tadeusz Kijański