Władysław Walter

: Fot. Dział Dokumentacji ZASP

zwiń

1887. 06. 04
Data urodzenia
Warszawa
1906
Debiut teatralny
w roli Mandatariusza w "Karpackich góralach" J. Korzeniowskiego w Krzyżopolu pod Odessą
1959. 11. 04
Data śmierci
Łódź; pochowany na Starych Powązkach w Warszawie (kwatera R-VI-10)

Właściwie: Władysław Walterejt.
Aktor, śpiewak (bas), dyrektor teatru. Początkowo studiował rysunek i rzeźbę w Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, potem związał się z zespołem aktorskim S. i W. Jarszewskich. Z tym zespołem objechał Podole i Ukrainę, grając m.in. w Kijowie i w Białej Cerkwi. Po rocznym tournée powrócił do Warszawy i za namową matki wstąpił do konserwatorium muzycznego (klasa śpiewu), które ukończył w 1910. Przyjęty do zespołu H. Czarneckiego w Lublinie występował w Wilnie (sez. 1911/12). W sezonie 1912/13 był członkiem towarzystwa dramatycznego J. Myszkowskiego. Od II poł. 1913 do wybuchu wojny 1939 występował głównie w teatrach i kabaretach Warszawy: w Nowoczesnym - jako "śpiewak-basista" (1913), Małym (1914) i w Nowościach (od 1914 z przerwami do 1924). W kwietniu 1914 (2 IV) ranny w wypadku samochodowym na moście Poniatowskiego w Warszawie. Na scenę powrócił 15 V cyklem pieśni Schumanna i Schuberta. Brał także udział w rewii motoryzacyjnej luźno opartej na swoim wypadku, którą wystawiono 15 VI w Teatrze Nowoczesnym.
W lipcu 1914 wyruszył na front jako ochotnik. Chory na tyfus przebywał od sierpnia we lwowskim szpitalu. Jako niezdolny do służby powrócił do Warszawy. W październiku wystąpił w Małym, jedynym czynnym teatrze stolicy. Zachwycony jego występem L. Śliwiński zaangażował go do operetki, której wkrótce stał się filarem. Od 1919 prowadził (wspólnie z J. Krzewińskim) własny kabaret w restauracji "Oaza". Od czerwca 1921 występował gościnnie na scenach teatrów Bagatela i Miraż, potem w Qui Pro Quo i w T. Nowości (sez. 1922/23), T. Rozmaitości i w Stańczyku (sez. 1923/24). W sierpniu (16 VIII 1924) przy ul. Śniadeckich otworzył kawiarnię artystyczną "Café Walter". Kolejno występował w teatrach i kabaretach: Letnim (sez. 1924/25, X-XII 1932, IX-XIII 1933), Narodowym (1926, X 1932, IV 1938), U Ćwiklińskiej i Fertnera (róg Nowego Światu i Świętokrzyskiej), Nietoperz (ul. Karowa), Wodewil (1927), Nowe Perskie Oko (listopad 1927), Morskie Oko (1929-31, 1933), Wesołe Oko (później Kameleon 1931-32), Alhambra, Hollywood (1933), w Rozmaitości (ul. Kredytowa, październik 1933), Wielka Operetka (później Wielka Rewia, 1934), Rozmaitości (ul. Chłodna, 1936-37), "8.15" (1937), Wielka Rewia (1937-39), Ali Baba i Tip-Top (1939). Występował także gościnnie w innych miastach Polski. W maju 1938 występował w teatrze Kameralnym w Częstochowie, natomiast w czerwcu rozpoczął z własnym zespołem kilkumiesięczne tournée po miastach Pomorza. Okres okupacji spędził grając w jawnych teatrach Warszawy (Komedia, Kometa, Niebieski Motyl, Stara Mewa, Bohema, Skala, Nowy Miraż, Wesoła Banda). W marcu 1944 grał gościnnie w krakowskim teatrze Powszechnym. Po wyzwoleniu występował w łódzkim Gongu (1945-47) oraz teatrze Kameralnym TUR w Krakowie (sez. 1946/47). W 1948 powrócił do Łodzi, gdzie występował do końca życia w teatrach: Osa (sez. 1948/49), Powszechnym (sez. 1949/5) i w Teatrze im. Jaracza (1950-57). W marcu 1957 po raz ostatni wystąpił w Warszawie, dając w Sali Kongresowej pięć koncertów "50 lat wspomnień W. Waltera" i "Spacerkiem po dawnej Warszawie".
Był aktorem charakterystycznym, który stworzył wiele wybitnych kreacji w teatrze, operze, operetce, kinie i przede wszystkim w kabarecie. Był uwielbiany przez publiczność. Wcześnie zakończył śpiewanie prawdopodobnie z powodu źle zoperowanych strun głosowych.
W repertuarze miał ponad pięćset ról. Wykonywał także partie operowe. Stworzył wiele kreacji w rolach komediowych i farsowych oraz dramatycznych, był też uznanym aktorem filmowym kina międzywojennego. Najczęściej wcielał się w postaci warszawskich proletariuszy, cwaniaków, andrusów, dozorców, woźnych.
Ponadto był autorem licznych monologów i skeczów, które wykonywał na scenie, oraz felietonów drukowanych w prasie codziennej. Komponował także pieśni. [Andrzej Androchowicz]