MARIUSZ ZARUSKI

w ZDOBYWCY KARPAT

• Film dokumentalny - fabularyzowany
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1998
• Barwny, 23 min

Mariusz Zaruski (1867-1941) to postać niezwykła i frapująca, człowiek wszechstronnie utalentowany i wykształcony, o barwnym i ciekawym życiorysie. Generał, żeglarz, taternik, założyciel TOPR-u, pisarz, malarz, poeta, jeden z pionierów polskiego narciarstwa i żeglarstwa sportowego, pierwszy polski komandor. Urodził się w 1867 roku na Podolu, po śmierci ojca wyjechał wraz z rodziną do Odessy. Tam rozpoczął studia matematyczno-fizyczne. Od dziecka marzył o dalekich podróżach. Jeszcze w czasie studiów zaczął pływać jako zwykły marynarz na rosyjskich statkach handlowych. Dzięki temu poznał Afrykę, Indie, Chiny i Japonię. Po ukończeniu studiów uniwersyteckich podjął naukę w szkole morskiej, gdzie uzyskał patent kapitana żaglowców. Zaczął pływać po morzach północnych, odbył pierwsze wspinaczki na lodowcach za kołem polarnym. Po pięciu latach powrócił do Odessy i ożenił się z Izabelą Kietlińską. Wkrótce państwo Zaruscy postanowili przeprowadzić się do Galicji. Zamieszkali w Krakowie, gdzie Mariusz poświęcił się swojej kolejnej pasji. Wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych i z powodzeniem ukończył wydział malarstwa pod kierunkiem Juliana Fałata. W 1904 roku Zaruscy wyjechali do Zakopanego, wydzierżawili willę Krywań i otworzyli pensjonat. Mariusz Zaruski zaczął wędrować po Tatrach, których piękno od razu go urzekło. W 1907 roku dokonał pierwszego zimowego wejścia na Kozi Wierch. Był to bardzo ważny moment w historii polskiego taternictwa. W 1908 roku ukazał się "Podręcznik narciarstwa według zasad alpejskiej szkoły jazdy na nartach", którego współautorem był Zaruski. Książka ta cieszyła się dużą popularnością - zainteresowanie Tatrami i narciarstwem stale rosło. Niestety, wiele osób wyprawiało się w dzikie wówczas Tatry bez odpowiedniego sprzętu i stroju. Nieostrożni turyści często ulegali wypadkom, Tatry pochłaniały coraz więcej śmiertelnych ofiar. Zaniepokojony tym Zaruski założył w 1909 roku Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, na którego czele stanął. Wraz z wybuchem I wojny światowej w 1914 roku ruszył do boju z kompanią strzelców podhalańskich. W 1917 roku Zakopane zrzuciło jarzmo austriackiej niewoli. W 1919 roku Mariusz Zaruski znowu stanął do walki - z bolszewikami. Potem został mianowany adiutantem prezydenta Rzeczpospolitej. Nadal chętnie odwiedzał Zakopane i wędrował po Tatrach. W 1926 roku został przeniesiony w stan spoczynku, rok później objął stanowisko starosty morskiego w Wejherowie. Wrócił do swej dawnej miłości - morza i żeglarstwa. W latach 1934-39 pływał jako kapitan na jachcie "Zawisza Czarny". W 1939 roku aresztowany przez władze sowieckie, zmarł w więzieniu. W filmie wykorzystano bogatą ikonografię, interesujące materiały archiwalne oraz fragmenty wspomnień i wierszy Mariusza Zaruskiego.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj