Wyszukiwaniex

Proszę wpisać poszukiwane słowo lub jego fragment.

Opcja fragment pozwala wyszukać każde wystąpienie poszukiwanego wyrażenia.

Opcja początek pozwala wyszukać wszystkie tytuły i nazwiska rozpoczynające się od wyszukiwanego wyrażenia.

Opcja dokładnie wyszukuje tylko te filmy i osoby, których tytuły, imiona i/lub nazwiska są takie same jak wyszukiwane wyrażenie.

WAŻNE!
W tytułach filmów w wyszukiwarce nie uwzględniamy występujących w nich znaków przestankowych.
Proszę pamiętać, że każda osoba wpisana jest do bazy w formie „nazwisko, imię”. Wyszukując osoby w opcji początek należy wpisać jej nazwisko lub jego początkowy fragment, w opcji dokładnie należy wpisać np. Kowalski, Jan (nie Jan Kowalski). W tej opcji wpisanie przecinka i spacji JEST KONIECZNE.

Szukaj w bazie

Z. K. SIERADZ

1976
Janusz Kijowski

Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych debiutowało młode pokolenie dokumentalistów. Należeli do niego między innymi Krzysztof Kieślowski, Marcel Łoziński, Marek Piwowski, Wojciech Wiszniewski, Grzegorz Królikiewicz. Niektórzy z nich wzbogacili wypracowaną przed niemal dekadą metodę obserwacji. Coraz chętniej posługiwali się rekonstrukcją i dokumentalną inscenizacją, kondensowali i dramatyzowali zdarzenia. Kreowali rzeczywistość ekranową, która stanowiła synekdochę świata totalitarnego, przesiąkniętego propagandą. W tekście zatytułowanym Dokumentarzyści o dokumencie Kieślowski, Bohdan Kosiński i Tomasz Zygadło podkreślali odmienność ich stosunku do sztuki filmowego dokumentu: "Różnica wynika z odmiennego podejścia do tematów. Interesują nas miejsca, gdzie na pozór wszystko działa prawidłowo, normalnie, lecz w których kryje się przemilczana choroba. Staramy się tę chorobę wykrywać i ujawniać. Sytuacje tego typu traktujemy jako sytuacje modelowe, posługując się nimi dla przedstawienia typowości, powtarzalności tego zjawiska i dla zakwestionowania inercyjnych struktur wypaczających sens i treści dążeń społeczeństwa." ("Polityka" 1971, nr 28). Z nurtu nazywanego kinem "nowej zmiany" lub "szkołą krakowską" wyrosło "kino moralnego niepokoju". Marek Hendrykowski zauważał, że w historii polskiej kinematografii istnieją co najmniej dwa okresy, w których dokument filmowy "wywierał znaczący wpływ na rozwój twórczości fabularnej. Po raz pierwszy stało się to w drugiej połowie lat 50., kiedy obie odmiany widowiska współtworzyły filozofię artystyczną naszego kina tamtej doby. Po raz drugi - w dekadzie lat 70., kiedy ambitna twórczość dokumentalistów znalazła swoje przedłużenie w utworach fabularnych spod znaku tzw. kina moralnego niepokoju." (M. Hendrykowski, Autor w filmie dokumentalnym, w: Autor w filmie, red. M. Hendrykowski, Poznań 1991, s. 148).

Jednym z najważniejszych przedstawicieli "kina moralnego niepokoju" został Janusz Kijowski jako twórca zatrzymanego przez cenzurę Indeksu i nakręconego dwa lata później Kung-fu. Szkolny film dokumentalny Kijowskiego zdaje się realizować założenia zbliżone do tych, jakie przyjmowali Kieślowski i Łoziński. Na miejsce zdarzeń reżyser wybiera więzienie w Sieradzu. W pierwszych ujęciach filmu eksponuje kraty, ciężkie metalowe drzwi, wizjer, który pozwala zajrzeć do cel. Osadzeni są poddawani resocjalizacji przez pracę. W zakładzie karnym działa szwalnia i technikum. W serii zainscenizowanych ujęć ukazani zostają więźniowie, którzy chwalą sobie możliwość pracy i nauki. Kijowski podkreśla jednak sztuczność ich zachowań: postaci jakby na rozkaz odwracają się do kamery i wypowiadają wyuczone kwestie. Głównym bohaterem ZK Sieradz czyni mężczyznę, który w imię wewnętrznej wolności nie zgadza się na pracę. Jego zdaniem praca w warunkach uwięzienia degeneruje człowieka. Najważniejszy jest rozwój, przepracowanie doświadczeń, a nie zabijanie monotonii przymusowym działaniem. W długiej rozmowie z więzienną komisją oraz w monologach zza kadru wyjaśnia znaczenie zachowania wewnętrznej wolności. Opowiada o sytuacji skazanego tuż po zamknięciu bramy, gdy nagle odebrane zostają mu oznaki osobowości. Wszyscy dostają równe ubrania, zostają im ogolone włosy. Więźniowie mają stać się nie monolitem, bo w nim drzemałaby siła, lecz masą o konsystencji wysuszonego piasku, którego ziarenka są do siebie bliźniaczo podobne, ale i osobne.

Słowa bohatera sprawiają, że film Kijowskiego przestaje być po prostu opowieścią o systemie penitencjarnym w Polsce. Zyskuje wagę metafory rzeczywistości totalitarnej, w której przebywanie poza więzieniem gwarantowało tylko pozorną wolność.

Katarzyna Mąka-Malatyńska
© 1998-2024 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl jest bazą danych chronioną przepisami Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1402). Kopiowanie treści zawartych w serwisie bez zgody redakcji zabronione. Kopiowanie i wykorzystywanie fotosów oraz materiałów audiowizualnych zamieszczonych w serwisie bezwzględnie zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez prawo. Cytowanie fragmentów treści zawartych w serwisie wymaga zgody redakcji. W każdym przypadku konieczne jest podanie źródła w podpisie pod cytowanym fragmentem. W przypadku portali internetowych żródło musi być linkiem do serwisu filmpolski.pl.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl działa na podstawie art. 2 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl współpracuje z TVN w zakresie publikacji promocyjnych materiałów audiowizualnych. Administratorem danych pozyskanych w związku z emisją tych materiałów jest TVN.

Informacja o zasadach publikacji linków i danych adresowych w serwisie filmpolski.pl w ramach pakietu premium.

Ta strona używa plików cookie. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki.