NADMIAR ŻYCIA. MARIA KOMORNICKA

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1995
• Gatunek:
  Film o sztuce, Film biograficzny
• Barwny, 30 min

Strzały rozdzierające nocną ciszę na krakowskich Plantach jesienią 1898 roku odbiły się głośnym echem w całym mieście. Padły bowiem nie podczas porachunków opryszków, nieporozumień towarzyskich dżentelmenów ani rewolucyjnego zmachu: to młody, dobrze się zapowiadający poeta Jan Lemański w szale zazdrości strzelał do swej nowo poślubionej żony, także poetki, Marii Komornickiej, i jej kuzyna, raniąc niegroźnie małżonkę. Po zajściu oddał się w ręce policji i w cyrkule usiłował popełnić samobójstwo, działając na szczęście równie nieskutecznie, jak na Plantach. Odratowany desperat wyruszył wkrótce ze swą niedoszłą ofiarą w spóźnioną podróż poślubną. To nieco operetkowe wydarzenie nie zakończyło się jednak happy endem - stanowiło początek rozpadu związku, zakończonego ostatecznie separacją dwa lata później. Ale naprawdę tragiczny los stał się udziałem Marii Komornickiej - a może Piotra Odmieńca Własta, bo takich pseudonimów poetka, prozaiczka i krytyk literacki używała. I czy były to wyłącznie pseudonimy? Córka ziemiańskiego rodu, urodzona w 1876 roku w Grabowie pod Kozienicami, zadebiutowała jako szesnastolatka opowiadaniami w "Gazecie Warszawskiej", zaś w roku 1894 opublikowała tomik "Szkice" opatrzony wstępem programowym. Studiowała na Uniwersytecie w Cambridge, a po powrocie do kraju wydała, wraz z Nałkowskim i Jellentą, zbiorową książkę "Forpoczty", rozwijającą tezę o szczególnym miejscu zajmowanym w społeczeństwie przez "nerwowców", jednostki bardziej od innych uwrażliwone i subtelne. Pisała także wiersze i odznaczające się znaczną odwagą i trafnością sądów prace krytyczne, m.in. recenzje "Popiołów" Żeromskiego, "Próchna" Berenta i "Pałuby" Irzykowskiego. Związana z Miriamowską "Chimerą" dobrze znana była w warszawskim środowisku literackim jako "kobieta wyzwolona", osoba o szerokich horyzontach myślowych i postępowych poglądach, śmiało przełamująca konwenanse i nie stroniąca od obyczajowej prowokacji. Pistoletowy pocisk wystrzelony przez byłego męża nosiła jako breloczek u zegarka. A po tej olśniewającej, obiecującej tak wiele młodości popadła w wieloletni stan duchowego mroku, przerywanego krótkimi błyskami pełnej świadomości. Od 1907 roku, praktycznie ubezwłasnowolniona, przebywała w wielu domach opieki. Maria Komornicka-Lemańska, właściwie już Piotr Odmieniec Włast, zmarła w 1949 roku, w szpitalu dla nerwowo chorych w Izabelinie. O życiu i twórczości poetki mówią w filmie prof. Maria Podraza- Kwiatkowska i Maria Dernałowicz, próbując rozwikłać mroczną tajemnicę duszy swej bohaterki. Co było powodem jej "inności" - transseksualizm? Obłęd? Czy może postawa myśliciela, który nie cofa się przed praktycznym zweryfikowaniu swych teorii w codziennym życiu, nie bacząc na cenę, jaką mu przyjdzie za swe zuchwalstwo zapłacić. [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj